Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο στο οποίο βασίζεται το γκράφικ νόβελ «Η σκιά του εαυτού μας». Ακόμα πιο φριχτή αλήθεια ότι έχω έρθει σε επαφή μονάχα με ένα μικρό δείγμα της δουλειάς του Λουίς Σελπούβεδα (Luis Sepulveda).

Τον Σεπούλβεδα τον γνώρισα και τον αγάπησα μέσα από το «Ημερολόγιο ενός ευαίσθητου κίλερ». Έμαθα για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έδρασε πολιτικά μέσα από την «Τρέλα του Πινοσέτ». Μεσολάβησε η ανάγνωση τριών ακόμα βιβλίων του μέχρι που βαρέθηκα λίγο το «Παταγόνια εξπρές». Μπορεί να φταίνε και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες το διάβασα.

«Η σκιά του εαυτού μας» ως γκράφικ νόβελ

Θα γράψω λοιπόν την γνώμη μου για το «Η σκιά του εαυτού μας» ως γκράφικ νόβελ σε σκίτσο του Αλγερινο-Αμερικάνου σκιτσογράφου Χαλίλ Μπεντίμπ. Πολύ ενδιαφέρον ιστορικό και πολιτικό νουάρ. Η γλυκιά γεύση του αγώνα ενάντια στο καθεστώς Πινοσέτ και η πικρή επίγευση της ήττας κυριαρχούν και υποφώσκουν εναλλάξ. Εντελώς κινηματογραφική και γαμάτη η πλοκή. Ισορροπεί ανάμεσα στην ειρωνεία, την κωμωδία και την τραγικότητα.

Σε κάθε περίπτωση δεν μπορώ να πω ότι το γκράφικ νόβελ «Η σκιά του εαυτού μας» είναι σαν το χιλιανικό κρασί: «Τραχύ, στυφό ή αψύ…»

Μια μικρή περίληψη της «Σκιάς του εαυτού μας»

Στο πρώτο κεφάλαιο η «Σκιά» μονολογεί: «Ο παππούς τίναξε τα μυαλά του στον αέρα με ένα 38άρι Smith and Wesson. Το ίδιο σιδερικό που το έχω φυλάξει εδώ και δεκαετίες καλο-λαδωμένο, με τις έξι σφαίρες του στη θαλάμη, τυλιγμένο σ’ ένα μαυρο-κόκκινο βελούδινο πανί, άτρωτο απ’ την υγρασία, τους σκόρους και τη λήθη…»

Έπειτα περιγράφει μια ληστεία τράπεζας που διέπραξε ο Ντουρούτι με την ομάδα στην οποία συμμετείχε και ο παππούς της «Σκιάς». Χρησιμοποιώντας μάλιστα εκείνο το ίδιο περίστροφο με το οποίο το 1923 είχαν σκοτώσει τον Χουάν Σολδεβίλα Ι Ρομέρο. Τον Αρχιεπίσκοπο της Θαραγόθας. Ακούμε τον διευθυντή της τράπεζας να σχολιάζει: «Τέσσερις ήταν, όλοι οπλισμένοι, αλλά δεν φοβήθηκαν ούτε στιγμή, γιατί οι τύποι μου ενέπνευσαν περισσότερη εμπιστοσύνη από ότι οι τακτικοί πελάτες της τράπεζας».

Στο τέλος του πρώτου κεφαλαίου ο μονόλογος της «Σκιάς» καταλήγει: «Είμαι η σκιά αυτού που υπήρξαμε και θα υπάρχουμε όσο υπάρχει φως».

Δεύτερο κεφάλαιο

Στο δεύτερο κεφάλαιο εμφανίζεται ο Κάτσο Σαλίνας. Περιγράφει το Σαντιάγο της Χιλής υπό βροχή κάνοντας τον Αθηναίο αναγνώστη να ταυτιστεί: «Το Μπιλμπάο γεμάτο φιλόξενους χώρους να προφυλαχτείς. Η Χιχόν, που σε καλεί να περπατήσεις κάτω από την νεροποντή κατά μήκος του τείχους του Σαν Λορένθο. Το Αμβούργο, που οι πλακόστρωτοι δρόμοι πολλαπλασιάζουν τα φώτα. Το Σαντιάγο με βροχή δεν θα μπορούσε να ‘ναι πιο θλιβερό.»

Τρίτο κεφάλαιο

Στο τρίτο κεφάλαιο η «Σκιά» σκοτώνεται κατά λάθος από την πτώση ενός πικάπ. «Η πτώση του πικάπ όμως σταμάτησε στο κεφάλι ενός ατόμου, το οποίο έχοντας στη διάθεση του μια ολόκληρη πολιτεία για να περπατήσει. Διάλεξε αυτόν τον δρόμο, αυτή τη βροχερή νύχτα κι αυτή τη στιγμή του κάθετου μοιραίου. Δέχτηκε το χτύπημα, σταμάτησε, τρέκλισε, ένιωσε τη βροχή και τη νύχτα του Σαντιάγο να σβήνουν. Ακούμπησε με τον ώμο του σ’ έναν τοίχο, το σώμα του άρχισε να πέφτει, και στο τέλος έπεσε με το πλάι. Στο κεφάλι είχε ένα άνοιγμα απ’ όπου έφευγε το αίμα βορβορύζοντας, καθώς και εκείνη η φαιά ουσία που επί εξήντα πέντε χρόνια κρυβόταν κάτω από το ασβεστώδες κέλυφος.»

Έπειτα ένας έντρομος σινεφίλ σύζυγος! Ο πραγματικός στόχος του φονικού πικάπ, προσπαθεί να συγκαλύψει τον φόνο που άθελα της προκάλεσε η γυναίκα του. Και έτσι κάπως η κατάσταση αρχίζει να περιπλέκεται…

Η κατάσταση περιπλέκεται…

Στα επόμενα κεφάλαια η αντίστροφη μέτρηση ξεκινάει. Πάνω στην προσπάθεια του σινεφίλ συζύγου να συγκαλύψει τον φόνο της γυναίκας του καταλήγει να συμπληρώσει ένα κουαρτέτο από παλαίμαχους κομμουνιστές. Οι τέσσερις τους έχουν καταλήξει σε ένα παλιό συνεργείο σε μια λαϊκή γειτονιά του Σαντιάγο. Εκεί σχεδιάζουν μια ληστεία με βάση κάποιες παλιότερες οδηγίες της νεκρής πια «Σκιάς». Ο προοδευτικός επιθεωρητής της Αστυνομίας που θα αναλάβει την εξιχνίαση του φόνου της «Σκιάς» αρχικά και της ληστείας αργότερα, θα καταλήξει να γίνει ο αγωγός για την αποκάλυψη ενός τεράστιου πολιτικού σκανδάλου επί καθεστώτος Πινοσέτ…

Ο Λουίς Σεπούλβεδα (Luis Sepulveda)

Έχω κάτι σαν βίτσιο με τους συγγραφείς. Αγαπάω αυτούς που έχουν διάγει βίο περιπετειώδη. Ακόμα περισσότερο αν οι περιπέτειες τους είχαν κίνητρα πολιτικά. Ο Λουίς Σεπούλβεδα είναι ακριβώς αυτή η περίπτωση.

Γεννήθηκε το 1949 στο Οβάγιε της επαρχίας Λιμαρί, στη βόρεια Χιλή. Διατέλεσε ηγέτης του φοιτητικού κινήματος τα χρόνια των σπουδών ως μέλος του Κομμουνιστικού κόμματος της Χιλής και επί κυβέρνησης Σαλβαδόρ Αγιέντε.

Μετά το πραξικόπημα του 1973, που έφερε στην εξουσία τον Αουγούστο Πινοσέτ και την δικτατορία του, φυλακίστηκε για 2,5 χρόνια. Αποφυλακίστηκε υπό όρους και κρατήθηκε σε κατ΄ οίκον περιορισμό. Κατάφερε να δραπετεύσει και έζησε παράνομα για ένα χρόνο μέχρι που συνελήφθη πάλι. Καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη για προδοσία και ανατροπή του πολιτεύματος. Η ποινή του μειώθηκε αρχικά σε 28 χρόνια και το 1977 μετατράπηκε σε οκτώ χρόνια εξορίας.

Φεύγοντας από τη Χιλή για τη Σουηδία, (τον τόπο που είχε αποφασιστεί να εξοριστεί), στην πρώτη του στάση στο Μπουένος Άιρες δραπέτευσε. Πήγε στην Ουρουγουάη, στο Σάο Πάολο και στην Παραγουάη και τελικά κατέληξε στο Εκουαδόρ.

Το 1979 εντάχθηκε στο διεθνές τάγμα «Σιμόν Μπολίβαρ» και συμμετείχε στον απελευθερωτικό αγώνα της Νικαράγουας. Μετά τη νίκη της επανάστασης εκεί άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος.

Ένα χρόνο αργότερα έφυγε για την Ευρώπη και πήγε στο Αμβούργο. Εκεί εργάστηκε ως δημοσιογράφος ταξιδεύοντας πολύ στη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Έζησε έξι μήνες στον Αμαζόνιο με τους ινδιάνους Σουάρ και αποκόμισε εμπειρίες που του πρόσφεραν το υλικό για το πρώτο του μυθιστόρημα: «Ένας γέρος που διάβαζε ιστορίες αγάπης».

Συνδέθηκε με την οικολογική οργάνωση Greenpeace. Του απονεμήθηκαν τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά βραβεία.

Πέθανε σε νοσοκομείο στο Οβίδεο της Ισπανίας, οπού νοσηλευόταν από τον Φεβρουάριο του 2020. Έχασε τη μάχη με την ασθένεια Covid-19 στις 16 Απριλίου του 2020.

Στο red n’ noir…

Τα βιβλία του στα ελληνικά κυκλοφορούν σε μεταφράσεις του Αχιλλέα Κυριακίδη από τις εκδόσεις opera. Μπορείτε να τα βρείτε στο βιβλιοκαφέ red n’ noir (Δροσοπούλου 52, κυψέλη) και στο ηλεκτρονικό μας βιβλιοπωλείο.