Περιγραφή
«Μια απόφαση… μάχομαι μέχρι το τέλος» ήταν το τραγούδι που σιγοτραγουδούσαν οι κουρασμένες φωνές των τραυματισμένων πολιτοφυλάκων, σε κάποιο νοσοκομείο της Λερίντα στον Ισπανικό εμφύλιο.
Ο ισπανικός εμφύλιος που μοιάζει πολύ με τον Ελληνικό, τόσο στην εξέλιξη, όσο και στην τραγική κατάληξη που έχει ένας ταξικός πόλεμος όταν χαθεί. Πράγματι, οι Ισπανοί προλετάριοι πολέμησαν ως το τέλος, όπως και οι Έλληνες σύντροφοί τους, δίχως να μπορούν πολλές φορές να καλύψουν ούτε τις βασικές, για την επιβίωσή τους, ανάγκες. Χωρίς φαγητό, ρουχισμό, τσιγάρα και πολλές φορές χωρίς νερό. Όλα αυτά μπορεί κανείς να τα διαπιστώσει διαβάζοντας το βιβλίο του κορυφαίου συγγραφέα Eric Blaire (George Orwell) «Φόρος τιμής στην Καταλονία».
Η διαφορά μεταξύ των δυο κινημάτων ήταν ότι στην Ισπανία υπήρχε ποικιλομορφία ιδεολογικών τάσεων, ενώ στην Ελλάδα, την κύρια αντιπροσώπευση του κινήματος την είχε το Κομμουνιστικό Κόμμα. Η αλληλεγγύη των λαών ήταν μεγάλη προς την Ισπανία. Άνθρωποι από 54 χώρες του κόσμου, στην πλειοψηφία τους εργάτες, πολέμησαν στο πλευρό των δημοκρατικών. Η Σοβιετική Ένωση έστειλε μερικά πλοία με οπλισμό. Πολλά από αυτά δεν έφτασαν ποτέ στον προορισμό τους γιατί τα βύθισε ο εχθρός.
Από τη χώρα μας, οι εθελοντές που πολέμησαν στην Ισπανία, υπολογίζονται σε 300 με 400 μαχητές. Ο Δημήτρης Παλαιολόγος στο βιβλίο του «Έλληνες αντιφασίστες στον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο» Αθήνα 1979, έχει καταγράψει τα ονόματα 53 νεκρών και 141 άλλων Ελλήνων που διασώθηκαν.
Ο πόλεμος, όμως, χάθηκε λόγω της υπεροπλίας των φασιστών και των συμμάχων τους. 150.000 Ιταλούς στρατιώτες έστειλε ο Μουσολίνι για να πολεμήσουν στο πλευρό του Φράνκο. Ανάμεσά τους υπήρχαν ορισμένες μεραρχίες που είχαν αρκετή πείρα από τον πόλεμο της Αιθιοπίας. Το Ιταλικό ναυτικό δρούσε ανενόχλητο στη Μεσόγειο. Η Αεροπορία του Μουσολίνι πραγματοποίησε 86.420 εξορμήσεις, (στον πόλεμο της Αιθιοπίας είχε κάνει 3.949) και 5.319 βομβαρδισμούς, ρίχνοντας 11.585 τόνους εκρηκτικά, κατά των κατοικημένων περιοχών που έλεγχαν οι Δημοκρατικοί. (Από την έκδοση)
