Ο Κώστας Καρυωτάκης, δημόσιος υπάλληλος, συνδικαλιστής και ποιητής αυτοκτόνησε στις 21 Ιουλίου 1928. Την επόμενη ημέρα το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Ελληνική» θα έχει ένα μεσαίας έκτασης άρθρο με τίτλο:
«Τα τραγικά αποτελέσματα της οικονομικής κρίσεως. Τέσσαρες Αυτοκτονίαι. 1 εις Αθήνας, 1 εις Γλυφάδαν και 2 εις Πειραιάν. Όταν η απελπισία καθιστά τον βίον αβίωτον… Το περίστροφον και η θάλασσα θέτουν τέρμα εις την δυστυχίαν. Όλαι αι λεπτομέρειαι του δραματικού απολογισμού.»
Μια αυτοκτονία στο Ζάππειο
Δραματική όσο και τραγική στις λεπτομέρειες της ήταν η αυτοκτονία που σημειώθηκε εντός του κήπου του Ζαππείου ακριβώς δίπλα στο άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα. Στις 8:30 το πρωί ο πενηντακονταετής Ιωάννης Δημητριάδης. Ο Δημητριάδης περιφέρονταν στον κήπο του Ζαππείου και ειδικότερα προς το τμήμα της λεωφόρου Όλγας. Μετά από λίγα λεπτά της ώρας πλησίασε το άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα και αφού στάθηκε λίγο από κάτω του έβγαλε το περίστροφο Γκολντ, το στήριξε στον δεξί κρόταφο και πίεσε την σκανδάλη. Ο ατυχής αυτόχειρας έπεσε πάραυτα επί του εδάφους σφαδάζοντας μέσα στο αίμα του. Κάποιος αστυφύλακας της Τροχαίας Κινήσεως παρέλαβε τον αυτόχειρα ο οποίος ακόμα ζούσε και τον οδήγησε στο Πολιτικό Νοσοκομείο. Καθ’ οδόν όμως ο Δημητριάδης εξέπνευσε.
Από τις ανακρίσεις που διενέργησε ο διοικητής του 1ου Τμήματος Ασφαλείας, υπομοίραρχος Τσούνης εξακριβώθηκε ότι ο Δημητριάδης ήταν άγαμος και διέμενε στην Πλάκα με την μητέρα του και τον αδελφό του. ήταν αναμεμιγμένος στο χρηματιστήριο από το οποίο απώλεσε σημαντικό χρηματικό ποσό και ως εκ τούτου αναγκάστηκε να αποχωρήσει. Κατόπιν της αποτυχίας του άνοιξε κατάστημα ψιλικών αλλά και αυτό χρεοκόπησε. Τελευταία έκανε εμπόριο βουτύρου αλλά και πάλι έχασε σημαντικό χρηματικό ποσό.
Πάνω του βρέθηκαν τρεις επιστολές εκ των οποίων η μία απευθύνεται στον αδελφό του, η άλλη προς έναν φίλο του και η τρίτη προς την αστυνομική αρχή. Αυτές έχουν ως εξής:
Η προς τον αδελφό του Νικόλα
«Αγαπητέ Νίκο
Αυτοκτονώ γιατί δεν μπορώ να ζήσω. Εσύ το ξέρεις πια. Τόσες φορές έκαμα διαφόρους επιχειρήσεις και πάντοτε αποτύγχανα, ηναγκαζόμην δε να δανείζομαι από σένα. Ένα ήτο άλλος στη θέση μου, κατόπιν τόσων αστοχιών δεν θα μπορούσε να ζήσει ούτε μια ώραν, εγώ όμως έζησα τόσα χρόνια.
Σε φιλώ
Γιάννης»
Η προς τον φίλο του Ευστάθιο Παναγιωτάκη
«Αγαπητέ Στάθη
Όλος ο κόσμος είναι ψεύδος και υποκρισία και τίποτε άλλο. Στην δυστυχία μου δεν βρέθηκε κανένας να με παρηγορήσει. Τι την θέλω λοιπόν τέτοια ζωή, να ζεις μέσα σε τέρατα; Εσένα αγαπημένε μου Στάθη σε ευχαριστώ πού μόνο με παρηγορούσες τόσες φορές και σε ευχαριστώ και για την τελευταία παρηγοριά.
Σε χαιρετώ
Γιάννης»
Η τελευταία ήταν προς την αστυνομική αρχή
«Προς την αστυνομικήν αρχήν.
Η τελευταία μου παράκληση είναι να με πάτε κατ’ ευθείαν στο Νεκροταφείο και τίποτα άλλο».
Μια αυτοκτονία στην Γλυφάδα
Ο πρόσφυγας Δημήτριος Βάρογλου, ετών 60, πιεζόμενος υπό ποικίλων οικονομικών αναγκών ερρίφθη στην θάλασσα όπου και πνίγηκε.
Δυο αυτοκτονίες στον Πειραιά
Ο Ιωάννης Τσιρίκος ετών 28, παντρεμένος και πατέρας ενός τέκνου έπασχε από ανίατο νόσημα, είχε απελπιστεί και αποφάσισε να αυτοκτονήσει.
Πράγματι την 5η πρωινή ώρα της αυγής σηκώθηκε από το κρεβάτι του και πήρε το πιστόλι του. κατόπιν και αφού βεβαίωσε ότι η σύζυγος του κοιμάται, ξάπλωσε και πάλι σιγά, την αγκάλιασε και αυτοκτόνησε βληθείς στην δεξιά κροταφική χώρα.
Η σύζυγος του ξύπνησε έντρομη από τον πυροβολισμό και βλέποντας το τραγικό θέαμα του αιμόφυρτου συζύγου της ξέσπασε σε κραυγές. Ο θάνατος του επήλθε αμέσως.
Την ίδια ώρα, ο επί της διασταύρωσης των οδών Θεάτρου και Ναυάρχου Μπήττυ διατηρών παντοπωλείο Εμμανουήλ Παπατζανάκης αυτοκτόνησε πέφτοντας από τους ύψους πενήντα μέτρων βράχους της Καστέλλας στην θάλασσα, δίπλα στην έπαυλη Ζαχαρία. Ο θάνατος του επήλθε αμέσως.
Αιτία της αυτοκτονίας του ήταν η κρίση που περνούσε στην εργασία του και εξαιτίας της οποίας από ημερών είχε καταλειφθεί από νευρασθένεια βαρύτατης μορφής.
Η σύζυγος του αντιληφθείσα ότι βγήκε από το κατάστημα για να αυτοκτονήσει, τον ακολούθησε αλλά δεν κατάφερε να τον προλάβει. Βλέποντας την πτώση, έσπευσε προς τον βράχο για να ακολουθήσει την τύχη του συζύγου της, συγκρατήθηκε όμως από τυος προσδραμόντες διαβάτες. Ο αυτόχειρας ήταν πατέρας πέντε παιδιών.
Και μια απόπειρα
Σύμφωνα με την εφημερίδα Εστία το πρωί της ίδια ημέρας: Η 30ετής Γαλλίδα Μαρί Ντεγκορόν αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πέφτοντας στην θάλασσα κοντά στο «Τροκανετερό». Διασώθηκε ανασυρθείσα από παρατυχόντες πολίτες.
Η αναφορά της αυτοκτονίας Καρυωτάκη
Στις λεπτομέρειες του τραγικού απολογισμού, όπως μπορεί να υποψιαστεί κανείς ακόμα και από την απουσία αναφοράς της Πρέβεζας στον τίτλο, δεν περιλαμβάνεται η αυτοκτονία του Κώστα Καρυωτάκη. Δεν είναι μόνο η «Ελληνική» που κάνει αυτήν την παράληψη. Καμία εφημερίδα της Αθήνας ή της Ηπείρου δεν την αναφέρει. Η αυτοκτονία του Κώστα Καρυωτάκη αναφέρεται για πρώτη φορά στις 25 Ιουλίου του 1928, με τέσσερις ημέρες καθυστέρηση.
Στην Εφημερίδα «Εστία»
Σε ένα μικρό μονόστηλο της τελευταίας σελίδας η εφημερίδα «Εστία» γράφει:
Αυτοκτονία δι’ ασήμαντον αφορμήν.
Ηυτοκτόνησεν προ ημερών βληθείς δια σφαίρας περιστρόφου εις την κροταφικήν χώραν ο υπάλληλος του υπουργείου Πρόνοιας Κ. Γ. Καρυωτάκης. Η αυτοκτονία του ετηρήθη μυστική από την ατυχή μητέρα του, πάσχουσα εκ σοβαρού καρδιακού νοσήματος.
Εις τα θυλάκια του αυτόχειρος ευρέθη επιστολή προς τους οικείους του, εν τη οποία θεωρεί υπέυθυνον του θανάτου του τον πρώην υπουργόν της Πρόνοιας κ. Κύρκον. Κατά τον αυτόχειρα, ο κ. Κύρκος όχι μόνο δεν τον προήγαγε, αν και ήταν κάτοχος των υπό του Νόμου οριζόμενων προσόντων αλλά και τον μετέθεσε εις Πρέβεζαν. Από της ημέρας της μεταθέσεως του είχε καταληφθή υπό μεγάλης μελαγχολίας, ήτις κατέληξεν εις την αυτοκτονίαν.
Στην εφημερίδα «Εσπερινή»
Η εφημερίδα «Εσπερινή» αφιερώνει στην έκτη σελίδα της ένα δίστηλο με τίτλο «Ηυτοκτόνησεν ο ποιητής Κ. Καρυωτάκης. Θύμα του τέως υπουργού κ. Κύρκου»
Ο κόσμος των γραμμάτων θρηνεί σήμερον ένα από τους εκλεκτοτέρους του αντιπροσώπους, ο οποίος έθεσε τέρμα εις την άθλιαν του ζωήν, τον ποιητήν Κ. Καρυωτάκη, αυτοκτονήσαντα υπό όλως τραγικάς συνθήκας. Υπάλληλος του Υπουργείου της Πρόνοιας είχε την κακή τύχη να μην είναι της αρεσκείας του Υπουργού Κύρκου, ο οποίος άφηκε στίγμα ανεξίτηλον εις την Ελληνική διοίκησιν δια της διελεύσεως του από το εν λόγω υπουργείον. Ο άνθρωπος αυτός μη διστάζον προ ουδενός προκειμένου να ικανοποιήσει τας κομματικάς αξιώσεις κάποιου φίλου του εποφθαλμιώντος την θέσιν του Κ. Καρυωτάκη, ο οποίος υπήρξε , κατά την κοινήν ομολογίαν, των κατά καιρούς προϊσταμένων του υπόδειγμα υπαλλήλου σεμνού, μορφωμένου και εργατικού τον μετέθεσε κατά την τελευταίαν τρίμηνον περίοδον της υπουργείας εξ εν όλω φοράς παρά την σχετική γνωμάτευση του ειδικού Συμβουλίου γνωματεύσαντος περί της εδώ τοποθετήσεως του.
Ο Καρυωτάκης σεμνός και καλός από χαρακτήρος δεν διεμαρτυρήθη ποτέ κατά των συστηματικών αδικιών του Κύρκου, ο οποίος συν τοις άλλοις τον είχε παραλείψη και κατά τας τελευταίας προαγωγάς, ενώ είχε μιαν πενταετίαν εις τον αυτόν βαθμόν και ήτο δικηγόρος, προήχθησαν δε τελειόφοιτοι του Γυμνασίου με διετή μόνον υπηρεσίαν προστατευόμενοι του κ. Κύρκου. Η λεπτή όμως και ποιητική του ψυχή εγέμισε πικρίαν και απογοήτευσιν, η οποία σιγά-σιγά τον έφερεν εις την απόγνωσιν που το έκαμε να δώσει τέρμα εις την ωραίαν και γεμάτην ελπίδας ζωήν του.
Εις την αυτοκτονίαν ο εκλεκτός ποιητής προέβη εντός του δωματίου του, βληθείς δια σφαίρας περιστρόφου εις την κεφαλήν. Ο θάνατος του επήλθε ακαριαίως. Εις το θυλάκιο του ευρέθη επιστολή προς τους οικείους του δια της οποίας εκθέτει τους λόγους της αυτοκτονίας του.
Αι διώξεις τας οποίας είχεν υποστεί εις το υπουργείον Πρόνοιας, τον είχον καταστήσει νευρασθενικόν.
Εις τον τελευταίο τόμον των ποιημάτων που είχε εκθοδή προ ολίγων μηνών, φαίνεται ξεχυμένη, όλη η απογοήτευσις και η πικρία που είχαν πλημμυρίσει την ψυχήν του και η απόφασις του να επιζητήση τον θάνατον καθαρά εις το κάτωθι ποίημα:
ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ ΠΕΝΘΙΜΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ
Στὸ ταβάνι βλέπω τοὺς γύψους.
Μαίανδροι στὸ χορό τους μὲ τραβᾶνε.
Ἡ εὐτυχία μου, σκέπτομαι, θἆναι
ζήτημα ὕψους.
Σύμβολα ζωῆς ὑπερτέρας,
ρόδα ἀναλλοίωτα, μετουσιωμένα,
λευκὲς ἄκανθες ὁλόγυρα σ’ ἕνα
Ἀμάλθειο κέρας.
(Ταπεινὴ τέχνη χωρὶς ὕφος,
πόσο ἀργὰ δέχομαι τὸ δίδαγμά σου!)
Ὄνειρο ἀνάγλυφο, θἀρθῶ κοντά σου
κατακορύφως.
Οἱ ὁρίζοντες θὰ μ’ ἔχουν πνίξει.
Σ’ ὅλα τὰ κλίματα, σ’ ὅλα τὰ πλάτη,
ἀγῶνες γιὰ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ ἁλάτι,
ἔρωτες, πλήξη.
Ἄ! πρέπει τώρα νὰ φορέσω
τὡραῖο ἐκεῖνο γύψινο στεφάνι.
Ἔτσι, μὲ πλαίσιο γύρω τὸ ταβάνι,
πολὺ θ’ ἀρέσω.
Ίσως μάλιστα και να δοκίμασε κάποτε να θέση τέρμα εις την ζωήν του και να μην εύρισκε το θάρρος αν κρίνει κανείς από το εξής:
Ἂς μὲ χτυποῦν
πάντα κι ἀκόμα.
Θἆμαι τὸ χῶμα
ποὺ τὸ πατοῦν.
Αυτό έγραψε πρό τίνος ο δυστυχής Καρυωτάκης. Και όντως τέτοιος υπήρξε πάντοτε στη ζωή του.
Κατά την τελευταία του όμως μετάθεση (ή μάλλον απόσπασι, διότι ο εν λόγω Υπουργός μη δυνάμενος να τον τοποθετήση πλέον εκτός του υπουργείου, ένεκα της γνωματεύσεως του ειδικού συμβουλίου, απέσπασε εις Πρέβεζαν) ο Καρυωτάκης παρουσιάσθη και εις τον Κύρκον και εις τους διαφόρους τμηματάρχας του υπουργείου και παρά το ήθος του, διεμαρτυρύθη εντόνως. Αλλά και πάλιν ο υπουργός υπήρξε ανένδοτος γενόμενος ηθικός υπεύθυνος δια τον πρόωρον θάνατον του εκλεκτού ποιητού, που η απώλεια του στερεί τα ελληνικά γράμματα μας από τις πιο εξαιρετικές φυσιογνωμίες τελευταίως.
Στην εφημερίδα «Πατρίς»
Η εφημερίδα «Πατρίς» αφιερώνει ένα μονόστηλο με τίτλο «Ο ποιητής Καρυωτάκης ηυτοκτόνησε στην Πρέβεζα» και υπέρτιτλο «Ένα θύμα του Κίρκου».
Ένας από τους καλύτερους μας νέους ποιητάς, από τους εκλεκτότερους αντιπροσώπους των σημερινών γραμμάτων, σεμνός το ήθος, γιομάτος από όλας τας αρετάς, άνθρωπος τέλειος με μιαν λέξιν, συνδυάζων τον ποιητήν με τον άνθρωπον τον γεμάτον καλοσύνην, ηυτοκτόνησε προ τεσσάρων ημερών εις την Πρέβεζαν: ο ποιητής Κ. Καρυωτάκης, υπάλληλος του υπουργείου Πρόνοιας. Θύμα του τραγικού και οικτρού Κύρκου, διότι δεν εγένετο όργανον των κομματικών του επιθυμιών, υπέστη πάσαν την δίωξιν του φαύλου πρώην υπουργού.
Ο Καρυωτάκης σεμνός και καλός από χαρακτήρος δεν διεμαρτυρήθη ποτέ κατά των συστηματικών αδικιών του Κίρκου, ο οποίος συν τοις άλλοις τον είχε παραλείψει και κατά τας τελευταίας προαγωγάς, ενώ είχε μια πενταετία εις τον αυτό βαθμόν και ήτο δικηγόρος, προήχθησαν δε τελειόφοιτοι του Γυμνασίου με διετή μόνον υπηρεσίαν προστατευόμενοι του κ. Κύρκου. Η λεπτή όμως και ποιητική του ψυχή εγέμισε πικρίαν και απογοήτευσιν, η οποία σιγά-σιγά τον έφερεν εις την απόγνωσιν που τον έκαμε να δώσει τέρμα εις την ωραίαν και γεμάτην ελπίδας ζωήν του.
Εις το τέλος τον μετέθεσε και εις την Πρέβεζαν.
Εις την αυτοκτονίαν ο εκλεκτός ποιητής προέβη εντός του δωματίου του, βληθείς δια σφαίρας περιστρόφου εις την κεφαλήν. Ο θάνατος του επήλθεν ακαριαίως. Εις τα θυλάκια του ευρέθη επιστολή προς τους οικείους του δια της οποίας εκθέτει τους λόγους της αυτοκτονίας του.
Αι διώξεις τας οποίας είχεν υποστή εις το υπουργείον Πρόνοιας, τον είχον καταστήσει νευρασθενικόν.
Εις τον τελευταίον τόμον των ποιημάτων που είχεν εκδοθή προ ολίγων μηνών, φαίνεται ξεχυμένη η πικρία που είχαν πλημμυρίσει την ψυχή του και η απόφασις του να επιζητήση τον θάνατο καθαρά εις το κάτωθι ποίημα:
ΕΜΒΑΤΗΡΙΟ ΠΕΝΘΙΜΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΟ
Στὸ ταβάνι βλέπω τοὺς γύψους.
Μαίανδροι στὸ χορό τους μὲ τραβᾶνε.
Ἡ εὐτυχία μου, σκέπτομαι, θἆναι
ζήτημα ὕψους.
Σύμβολα ζωῆς ὑπερτέρας,
ρόδα ἀναλλοίωτα, μετουσιωμένα,
λευκὲς ἄκανθες ὁλόγυρα σ’ ἕνα
Ἀμάλθειο κέρας.
(Ταπεινὴ τέχνη χωρὶς ὕφος,
πόσο ἀργὰ δέχομαι τὸ δίδαγμά σου!)
Ὄνειρο ἀνάγλυφο, θἀρθῶ κοντά σου
κατακορύφως.
Οἱ ὁρίζοντες θὰ μ’ ἔχουν πνίξει.
Σ’ ὅλα τὰ κλίματα, σ’ ὅλα τὰ πλάτη,
ἀγῶνες γιὰ τὸ ψωμὶ καὶ τὸ ἁλάτι,
ἔρωτες, πλήξη.
Ἄ! πρέπει τώρα νὰ φορέσω
τὡραῖο ἐκεῖνο γύψινο στεφάνι.
Ἔτσι, μὲ πλαίσιο γύρω τὸ ταβάνι,
πολὺ θ’ ἀρέσω.
Στην εφημερίδα «Πολιτεία»
Η εφημερίδα «Πολιτεία» αφιερώνει μισή στήλη στην Πέμπτη σελίδα της με τον περιεκτικό τίτλο «Ηυτοκτόνησεν ο ποιητής Καρυωτάκης».
Εις το υπουργείον της Πρόνοιας ελήφθη τηλεγράφημα εκ Πρεβέζης αγγέλον, ότι ηυτοκτόνησεν εκεί βληθείς δια σφαίρας περιστρόφου εις την κεφαλήν ο ποιητής Κ. Γ. Καρυωτάκης.
Ο αυτόχειρ υπηρετών ως εισηγητής εις το υπουργείον της Πρόνοιας κατεδιώχθη επί της υπουργίας του Κύρκου υπό του ίδιου του υπουργού και όχι μόνον δεν προήχθη εις ανώτερον βαθμόν, μολονότι άλλοι έχοντες ολιγότερα προσόντα έτυχον του ευεργετήματος αυτού αλλά και εξεδιώχθη εκ της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου μετατεθείς εις Πρέβεζαν. Το τοιούτον είχεν επιτείνη την μελαγχολίαν του η οποία εκ φύσεως τον κατέτρυχεν και τον είχε καταστήση νευρασεθνικόν. Όλα αυτά μαζί με την αναγκαστική απομάκρυνσιν του εξ Αθηνών ήγαγον τον εκλεκτόν ποιητή εις την αυτοκτονίαν.
Ο θάνατος του ετηρήθη ένταυθα μυστικός δια να μη το μάθη η μήτηρ του η οποία πάσχει εκ σοβαρού καρδιακού νοσήματος.
Ο αυτόχειρ άφηκεν επιστολήν προς τους οικείους του εν τη οποία εκθέτει τους λόγους του διαβήματος του.
Τι προκύπτει από τα αργοπορημένα μονόστηλα
Στις 21 Ιουλίου 1928, ο δημόσιος υπάλληλος, συνδικαλιστής και ποιητής Κώστας Καρυωτάκης αυτοκτονεί και όπως τουλάχιστον προκύπτει από τα αργοπορημένα μονόστηλα της εποχής κύρια αιτία δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τρίτη ιδιότητα.
