Η μέρα των φυλακισμένων γυναικών

Είχε πει κάποτε ο Μπέρναρ Σω: «Τι θλιβερότερο από την όψη του καταστήματος κλειστού λόγω κηδείας; Το να μην έχετε δυο πένες να συνοδεύσετε τη φίλη σας με το λεωφορείο. Και τι θλιβερότερο αυτού; Το να προσποιείται η πεθερά σας ότι σας χαϊδεύει…»

Δεν ξέρω αν όντως αυτά είναι πράγματι τα θλιβερότερα πράγματα που είδε ο Άγγλος δραματουργός στον άθλιο αυτόν κόσμο. Εκείνο που ξέρω εγώ είναι ότι δεν υπάρχει κάτι που να υποβάλλει τόση θλίψη όση μια φυλακή σημαιοστόλιστη, όπως οι Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ.

Η φυλακή χθες μόνο φυλακή δεν έμοιαζε. Ήταν η γιορτή της «Αγίας Αλύσεως», ημέρα των φυλακισμένων γυναικών, των άτυχων πλασμάτων που για τον έναν ή για τον άλλο λόγο παραστράτησαν, έπεσαν στην αμαρτία και στους κολασμούς του ποινικού νόμου. Συμβολική γιορτή, επίτηδες ταχθείσα υπό της Εκκλησίας για την παραμυθία των φυλακισμένων.

Βέβαια δεν είναι συνηθισμένο να ακούς τραγούδια της γυναικείας φυλακής που τα συνθέτουν εκεί, όπως εκείνο το:

«Μπάτε κακούργες στα κελιά, γρήγορα κλειδωθείτε…»

Ή ακόμη:

«Έξι ελιές, μαύρο ψωμί, μού δίνουν να δειπνήσω…»

Ή συνέχεια, δίχως τέλος:

«…Και τα μπουντρούμια τα βαθιά και τα κελιά του ύψους, τα έφτιαξε η βασίλισσα για να είμαστε θαμμένες».   

Ασυνήθιστα πολύ όλα αυτά, και μάλιστα ό,τι χρειάζεται για να πιπερίσει το μεσολαβούν διάστημα μεταξύ του εγκλήματος στου Χαροκόπου και των Καλλιστείων. Δεν πρόκειται, ωστόσο, να κάνουμε την απολογία των θηλυκών εγκληματιών κρατουμένων της φυλακής της κυρίας Καλμούχου, σε μέρα μάλιστα τόσο δυσμενών κρίσεων για το γυναικείο φύλο μετά το έγκλημα στου Χαροκόπου.

Μας άνοιξαν αφού χτυπήσαμε ένα κομψό, στιλβωμένο πλήκτρο, διακριτικό, που θα μπορούσε να είχε εφοδιαστεί με αυτό η πιο καθώς πρέπει γκαρσονιέρα. Οι φύλακες, απαστράπτουσες μέσα στις φρεσκοσιδερωμένες ποδιές, θύμιζαν καμαριέρες ξενοδοχείου πολυτελείας. Μας υποδέχτηκε ως οικοδέσποινα φιλόφρων και περιποιητική, με την επίσημη μαύρη μεταξωτή της αμφίεση, η διευθύντρια κυρία Καλμούχου. Τέλος, η αρχιφύλακας κυρία Οικονομίδου, η τελετάρχης της ημέρας, με φιλοφροσύνη και λεπτότητα που δεν συναντά κανείς εύκολα σε ένα τέτοιο τραχύ επάγγελμα, μας έκανε τις τιμές της υποδοχής.

Εκ των πρώτων προσήλθε ο υπουργός Δικαιοσύνης κύριος Αβραάμ, συνοδευόμενος υπό του γενικού γραμματέα του υπουργείου κυρίου Ρηγανάκου. Παρίσταντο ακόμα πολλοί ανώτεροι δικαστικοί και εκλεκτή μερίδα του γυναικείου αθηναϊκού κόσμου.

Έπειτα εψάλη η λειτουργία στον μικρό ναΐσκο των φυλακών, αφιερωμένη στην «Αγίαν Άλυσιν του Αποστόλου Πέτρου». Χοροστάτησε ο πρωθιερέας της Ιεράς Μητρόπολης, ενώ αργότερα προσήλθε και ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, ο οποίος ευλόγησε τις εγκάθειρκτους. Τη λειτουργία παρακολούθησαν όλες οι φυλακισμένες, φέρουσες τις ομοιόμορφες γκρίζες ενδυμασίες τους και τα άσπρα φακιόλια τους.

Μετά τη λειτουργία ακολούθησε δεξίωση και ο υπουργός, ακολουθούμενος υπό των άλλων φυλακισμένων, έκανε ευμενείς παρατηρήσεις για την καθαριότητα και τη τάξη. Ιδιαίτερα εξέφρασε το θαυμασμό του για τα εργαστήρια και τα διαμερίσματα των χειροτεχνημάτων των φυλακισμένων.

Τέλος –το κλου– ακούσθηκε και ο φωνόγραφος και προσφέρθηκε κι ένα ποτηράκι κρασί. Ακολούθησε χορός στο προαύλιο των φυλακών, τον οποίον έσυραν αλληλοδιαδόχως διάφορες κρατούμενες. Μεταξύ αυτών, με πολύ κέφι χόρευε η περίφημη Κούλα Χριστοφιλέα. Σημειωτέον ότι ο θηλυκός αυτός διάβολος, χάρις εις την καλοπέραση των φυλακών, ομόρφυνε και πάχυνε καταπληκτικά!

Η περίφημη Ταμάρα μάς παραπονέθηκε ότι της πονούν τα μάτια και ότι θα χάσει το φως της αν δεν τη στείλουν σε ένα δημόσιο οφθαλμιατρείο. Στον υπουργό διατύπωσε παράπονα επίσης μια συζυγοκτόνος, Σίμου ονόματι, διότι –όπως του είπε– έγινε φυματική και στη «Σωτηρία» αρνούνται να τη δεχτούν, διότι δεν υπάρχει θέση. Ο κύριος Αβράαμ αναγνώρισε αμέσως ότι η ατυχής κρατούμενη είναι συμπατριώτισσά του και κράτησε σημείωμα να της λύσει ταχύτατα την υπόθεση.

Στον κύριο υπουργό παρουσιάστηκε ακόμη το Αννάκι. Πρόκειται περί ενός μικροσκοπικού μελαχρινού κοριτσιού, με το οποίο ασχοληθήκαμε άλλοτε. Λεηλάτησε, ως γνωστόν, τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα λέγοντας ότι είναι κόρη του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Ζαϊμη. Τώρα ζητάει συγχώνευση των ποινών της για να αποφυλακιστεί.

Μεταξύ των φυλακισμένων και η συντρόφισσα Σμαρώ. Καλοπεριποιημένη και πράος βολτάρει ήσυχα και είναι η μόνη που δεν θέλει να παρουσιασθεί ενώπιον του κόσμου.

Εν τέλει, ληξάσης της γιορτής των φυλακισμένων γυναικών, ο κύριος υπουργός της Δικαιοσύνης εξέφρασε την ευαρέσκειά του προς τη διευθύντρια των φυλακών κυρία Καλμούχου, χάρις στις προσπάθειες της οποίας συντελείται ένα τόσο αλτρουιστικό και φιλανθρωπικό έργο στις γυναικείες φυλακές.

Η χθεσινή γιορτή του ιδρύματος της λεωφόρου Αλεξάνδρας είχε σκοπό να αποδείξει –και το απέδειξε κατά τον πειστικότερο τρόπο– ποιος είναι δυνατόν ο βαθμός του πολιτισμού μας όταν ανάλογοι οργανισμοί βρίσκονται σε καλά χέρια. Αυτή την εντύπωση τουλάχιστον αποκομίσαμε όλοι οι επισκέπτες της χθεσινής ημέρας.

Μ. Γοργός

17 Ιανουαρίου 1931

Παρακολουθήστε τα ρεπορτάζ του Μ. Γοργού μέσα από το ηλεκτρονικό περιοδικό του red n’ noir! 

Τσεκάρετε τρου κράιμ βιβλία και βιβλία για φυλακές: