Περιγραφή
Η ιστορία ως πεδίο μάχης
Ο περασμένος αιώνας έκλεισε πρόωρα με την αιφνίδια καμπή του 1989. Καθώς έληγε “η παρατεταμένη αναισθησία που η χειρουργική επέμβαση της Γιάλτας, το 1945, είχε επιβάλει στο σώμα του πλανήτη”, ο 20ός αιώνας εμφανίστηκε κάτω από ένα νέο πρίσμα, σαν μια εποχή ξαφνικών ρήξεων, κεραυνοβόλων και απρόβλεπτων. Η ιστοριογραφία υποχρεώθηκε με τη σειρά της να αμφισβητήσει τα καθιερωμένα της πρότυπα, να αναρωτηθεί για τις μεθόδους της, να ορίσει εξαρχής τον χώρο της, να εξετάσει και πάλι τις ερμηνευτικές της κατηγορίες. Ξέσπασαν διαμάχες σχετικά με τους πολέμους, τις επαναστάσεις, τους φασισμούς και τις γενοκτονίες, διαμάχες που συγκλόνισαν γενικότερα τις κοινωνικές επιστήμες, σκιαγραφώντας το περίγραμμα μιας νέας προσέγγισης του συγκαιρινού κόσμου που ξεπερνάει κατά πολύ τα σύνορα της ιστορικής έρευνας. Εμφανίζονται διαρκώς εντάσεις ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, ανάμεσα στην ιστορία και τη μνήμη, ανάμεσα σε αποστασιοποιημένη έρευνα και βιωμένη ευαισθησία, ανάμεσα σε εμπειρογνώμονες και στη δημόσια χρήση του παρελθόντος, ενώ οι τόποι παραγωγής της ιστοριογραφίας δεν περιορίζονται πια στα πανεπιστήμια αλλά επεκτείνονται στην ευρύτερη κοινωνία.
Οικοδομημένο σαν κριτικός απολογισμός και προοπτική θεώρηση μερικών ιστοριογραφικών αντιδικιών που σημάδεψαν τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, τούτο το βιβλίο θέλει επίσης να είναι παρέμβαση σε μια διαμάχη ιδεών.
Η ιστορία ως πεδίο μάχης
Περιεχόμενα
Εισαγωγή: Γράφοντας την ιστορία στο γύρισμα του αιώνα
Σημείωση σχετικά με την προέλευση των κειμένων
– Fin de siecle: Ο 20ός αιώνας του Έρικ Χόμπσμπαουμ
Μια τετραλογία
Ευρωκεντρισμός
Κομμουνισμός
Βαρβαρότητα
Μακρά διάρκεια
– Επαναστάσεις. Το 1789 και το 1917 μετά το 1989: Για τον Φρανσουά Φυρέ και τον Άρνο Τζ. Μάγερ
Μήτρα του ολοκληρωτισμού
Ερινύες
Μύθος και ιστορία
– Φασισμοί: Για τον Τζορτζ Λ. Μος, τον Ζέεβ Στέρνχελ και τον Εμίλιο Τζεντίλε
Αστερισμοί ιστορικών
Φασιστική κουλτούρα
Ιδεολογία
Επανάσταση ή αντεπανάσταση;
Δημόσια χρήση της ιστορίας
– Ναζισμός: Μια συζήτηση μεταξύ Μάρτιν Μπρόστσατ και Σαούλ Φριντλέντερ
Μια αλληλογραφία
Ιστορικοποίηση
Αντιφάσεις
Αντισημιτισμός
Ενσωματωμένη ιστορία
– Συγκρίνοντας τη Σοά: Ανοιχτά ερωτήματα
Συγκριτισμός
Γενοκτονία
Αντισημιτισμός και ρατσισμός
Ναζιστική Γερμανία και ιεροεξεταστική Ισπανία
Ολοκληρωτισμός
Η Σοά ως σύνθεση
– Βιοεξουσία: Οι ιστοριογραφικές χρήσεις του Μισέλ Φουκό και του Τζόρτζο Αγκάμπεν
Βιοπολιτική και ιστοριογραφία
Το φουκοϊκό μοντέλο
Βιοεξουσία και κυριαρχία
Συλλογιζόμενοι τον 20ό αιώνα
– Εξορία και βία: Μια ερμηνευτική της απόστασης
Απόσταση και κριτική
Εξορία και βία
Η εξορία σαν παρατηρητήριο
Θεωρία που ταξιδεύει
Εβραϊκή εξορία και μαύρος Ατλαντικός
– Η Ευρώπη και οι μνήμες της: Επιστροφές και συγκρούσεις
Ιστορικοποιώντας τη μνήμη
Έκλειψη των ουτοπιών
Τα θύματα στο προσκήνιο
Ευρωπαϊκές ταυτότητες
Μνημονικοί χώροι
Συμπέρασμα
Ευρετήριο ονομάτων
