Περιγραφή
Από τους Βαρβάρους στους Μοντέρνους. Στο ερώτημα “πώς οργανώνονται οι κοινωνικές σχέσεις στη μεσαιωνική Δύση;” το βιβλίο Από τους Βαρβάρους στους Μοντέρνους αναζητά απαντήσεις τόσο στις βαθύτερες υλικές δομές (δημογραφικές, οικονομικές, τεχνολογικές κλπ.) όσο και στις νοητικές στάσεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων όπως ανιχνεύονται στην ιδεολογία, το θρησκευτικό δόγμα, τις θρησκευτικές πρακτικές και τις δικαιικές συνήθειες. Επιπλέον, χάρη στην ιστορική ανθρωπολογία, το ενδιαφέρον της έρευνας στρέφεται στον γάμο, τη σεξουαλικότητα και τη θρησκεία.
Ο Μεσαίωνας είναι και “ξένη χώρα” και προοίμιο της νεότερης εποχής. Ο Μεσαίωνας δεν έχει εντελώς χαθεί, γι’ αυτό και μπορούμε να τον μελετήσουμε. Μια τέτοια αισιόδοξη αίσθηση, σε πείσμα της παραλυτικής κάποτε απορίας που προκαλεί η ετερότητα του μακρινού παρελθόντος, έθρεψε τη “μετρημένη βεβαιότητα” των απαντήσεων στα ερωτήματα που τίθενται στο βιβλίο. Το θέμα της συνέχειας και της ασυνέχειας υφαίνει ένα νήμα που διατρέχει ολόκληρο το βιβλίο, είτε γίνεται λόγος για τους θεσμούς στον πρώιμο Μεσαίωνα είτε για τη “φεουδαρχική επανάσταση”, το εμπόριο, τη “γένεση” των πόλεων ή τις “κρίσεις” του ύστερου Μεσαίωνα.
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μεσαίωνας: η επινόηση και οι περιπέτειες ενός όρου
Ο Μεσαίωνας: οδηγίες χρήσεως
Τα χρονικά όρια
Το γεωγραφικό πλαίσιο
Από τη σκοπιά της κοινωνικής ιστορίας
Για τις πηγές
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ύστερη αυτοκρατορία και μεταναστεύσεις
Ρωμαίοι και Βάρβαροι πριν από τις μεταναστεύσεις
Ο κόσμος των Βαρβάρων
Από τη “φυλή” στο “έθνος”
Οι μεγάλες μεταναστεύσεις: εντυπώσεις και γεγονότα
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Ο “συμβιβασμός”. Τα γερμανικά βασίλεια: διοίκηση, εκχριστιανισμός και νοοτροπίες
Τα γερμανικά βασίλεια
Διοίκηση και διάθεση της γης
Το δίκαιο
Οι πολιτικές διαστάσεις του εκχριστιανισμού
Χριστιανική κουλτούρα και νοοτροπίες
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Οικονομία, δημογραφία και αγροτική εκμετάλλευση τον πρώιμο Μεσαίωνα
Η Μεσόγειος και το εμπόριο
Ο πληθυσμός
Η δομή της αγροτικής εκμετάλλευσης: η villa
Κοινωνική διαστρωμάτωση
Η ιδεολογία
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Οι απαρχές της ανάπτυξης στην ύπαιθρο και το χωροδεσποτικό σύστημα
Γύρω στο έτος 1000
Οι τελευταίες επιδρομές
Δημογραφική ανάκαμψη και νέες τεχνικές στην καλλιέργεια της γης
Η διαμόρφωση της χωροδεσποτείας
Ιστοριογραφικά παραδείγματα
“Φεουδαρχική επανάσταση”;
Άρχοντες και αγρότες στη χωροδεσποτεία
Δουλεία και ελευθερία: οι δουλοπάροικοι
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Υποτελείς, φέουδα, ευγένεια και ιπποσύνη. Η ιστοριογραφία της φεουδαρχίας
Το συμβόλαιο της φεουδαρχικής υποτέλειας
Η εξέλιξη της υποτέλειας
Ευγενείς και ιππότες
Λογοτεχνία και νοοτροπίες
Φεουδαρχία: οι διαφορετικοί ορισμοί στη σύγχρονη ιστοριογραφία
ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Θρησκεία και κοινωνία
Η Εκκλησία στη φεουδαρχική κοινωνία
Άγιοι, θαύματα και θρησκευτικές πρακτικές
Σεξουαλικότητα και γάμος
Ο θάνατος και το επέκεινα
Ετεροδοξίες και “διωκτική” κοινωνία
Δίκαιοι πόλεμοι και σταυροφορίες
ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η “εμπορική επανάσταση”: έμποροι και εμπορικά δίκτυα
Οι προϋποθέσεις της εμπορικής επανάστασης, οι έμποροι και η Εκκλησία
Εμπορικοί οδοί, εμποροπανηγύρεις και εμπορικά κέντρα
Εμπορικές τεχνικές: νόμισμα, τράπεζες, συμβόλαια
ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Οι μεσαιωνικές πόλεις
Ένας διαφορετικός τόπος: η μεσαιωνική πόλη
Από την αρχαία πόλη στη μεσαιωνική: συνέχεια ή τομή;
Οι αστικές κοινότητες: ιεραρχία και πολιτική
Ο κοινωνικός χώρος της πόλης
ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Οι “κρίσεις” του ύστερου Μεσαίωνα
Η αλυσίδα των καταστροφών: λιμοί και λοιμός
Εξεγέρσεις στην ύπαιθρο και τις πόλεις
Η ανανέωση της οικονομίας
ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η “κρίση της φεουδαρχίας” και οι απαρχές του νεωτερικού κράτους
Η μετάβαση από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό
Η πορεία προς τη νεωτερικότητα
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ
Περιμένοντας τους Μοντέρνους
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
