Περιγραφή
Σύνορα
Το βιβλίο της Κάπκα Κασάμποβα, “Σύνορα. Ανθρώπινες ιστορίες από την άκρη των Βαλκανίων”, είναι ένα συγκλονιστικό ταξίδι στην ορεινή βουλγαρική-τουρκική-ελληνική ζώνη, μέσα από την ιστορία, τους θρύλους, την πολιτική, τον πόλεμο, την οικογένεια και την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Προσωπική αναδρομή, ημερολόγιο ταξιδιού, ιστορικό βιβλίο, σπουδή χαρακτήρων, καθρέφτης της διεθνούς πολιτικής σκηνής και με άφθονες αναφορές σε αρχαίους μύθους και παραδόσεις, τα Σύνορα αποτελούνται από φαινομενικά ετερόκλητα μεταξύ τους στοιχεία, αλλά εκείνο που τα συνδέει είναι η απαράλλαχτη επιθυμία του ανθρώπου να αψηφά τα σύνορα και να ζει ελεύθερα – το ίδιο ακριβώς που κάνει κι αυτό το βιβλίο.
Περιεχόμενα
Πρόλογος για την ελληνική έκδοση
Εισαγωγικό σημείωμα
Εισαγωγή
ΕΝΑΣΤΡΗ ΣΤΡΑΝΤΖΑ
ΘΡΑΚΙΚΟΙ ΔΙΑΔΡΟΜΟΙ
ΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ
ΕΝΑΣΤΡΗ ΣΤΡΑΝΤΖΑ
Η συγγραφέας είχε να επισκεφτεί τη χώρα της από το 1992, αλλά στο διάστημα 2014-2015 έκανε τρία μαζεμένα ταξίδια στην ευρύτερη περιοχή των συνόρων της Βουλγαρίας, Ελλάδας και Τουρκίας. Έμεινε σε εγκαταλελειμμένα χωριά, διέσχισε δύσβατους δρόμους, είδε πώς τελούνται ακόμη έθιμα αιώνων, ανάσανε με την ομορφιά της φύσης και κυρίως άκουσε αμέτρητες ιστορίες ανθρώπων που συνάντησε και στις τρεις χώρες, ιστορίες για πύρινες μπάλες, ιστορίες για χαμένες ψυχές, ιστορίες για την Ιστορία, αλλά και ιστορίες για το παρόν, για τις ανησυχίες, για τη ζωή. Όλα αυτά τα κατέγραψε σε ένα πολύ σπάνιο βιβλίο, προσθέτοντας τις αναμνήσεις της από τα παιδικά της χρόνια στην κομμουνιστική Βουλγαρία, προσθέτοντας επίσης στοιχεία από την ιστορία του τόπου, τη μυθολογία, τις παραδόσεις και τη γλώσσα, αλλά και τις σκέψεις της γύρω από τη βαριά σκιά που απλώνεται σε μια περιοχή που τη χωρίζουν σύνορα. Τα «Σύνορα», λοιπόν, όπως λέγεται το βιβλίο, έπειτα από μια αξιοσημείωτη πορεία στο εξωτερικό, μόλις κυκλοφόρησαν και στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Οξύ.
Έψαξα αρκετά τις κριτικές στον αγγλόφωνο Τύπο πριν επικοινωνήσω μαζί της, προσπαθώντας να καταλάβω πώς αντέδρασαν οι δυτικοί αναγνώστες διαβάζοντας για τις πολύπλοκες ιστορίες της γειτονιάς μας και κυρίως τους μυστηριώδεις θρύλους, όπως αυτόν της πύρινης μπάλας, που κατοικούν ακόμη σε κάποιες ορεινές περιοχές. «Πολλοί αναγνώρισαν την οικουμενικότητα κάποιων παραδόσεων όπως οι αναστενάρηδες», μου λέει η κ. Κασάμποβα, «άλλοι σχολίασαν τον ρόλο της μυθολογίας στους θρύλους με τους δράκους, τις πύρινες μπάλες ή το uroki (σ.σ. το κακό μάτι στα βουλγαρικά), όμως αυτό που είχε περισσότερο ενδιαφέρον για τους δυτικούς αναγνώστες ήταν ότι αυτές οι πεποιθήσεις και πρακτικές είναι ακόμα μέρος της ζωής της περιοχής». Τη ρωτάω πώς το εξηγεί. «Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το μεταφυσικό, το μυστικιστικό και γενικά το απόκοσμο στοιχείο για να θεραπεύσουν το τραύμα των συνόρων που δεν έχει όνομα, αλλά είναι πανταχού παρόν».
(Άθως Δημουλάς)
