Περιγραφή
Η Πηνελόπη στη Χίο
Η δωδεκάχρονη Πηνελόπη φτάνει για πρώτη φορά στη Χίο με λαχτάρα και δέος, μιας και έχει ακούσει τόσα για το νησί των παππούδων της. Γνωρίζει από κοντά τις ομορφιές του τόπου, τα ήθη και τα έθιμα των ανθρώπων του, ανακαλύπτει τους λαλάδες και τα χιώτικα μανταρίνια, μαθαίνει για την καλλιέργεια της μαστίχας και… ερωτεύεται.
Το βιβλίο, αν και προϊόν μυθοπλασίας, αναφέρεται σε ένα πραγματικό ταξίδι της Πηνελόπης Δέλτα στη Χίο το καλοκαίρι του 1886. Μέσα από τις σελίδες του γνωρίζουμε πτυχές της προσωπικότητας της μεγάλης μας συγγραφέα, καθώς πολλά στοιχεία έχουν αντληθεί από το έργο της. Μαθαίνουμε επίσης για τη μεγάλη σφαγή και την καταστροφή του νησιού το 1822, με αφορμή τα 200 χρόνια από το τραγικό γεγονός που ενέπνευσε τον Γάλλο ζωγράφο Ευγένιο Ντελακρουά να δημιουργήσει τον πίνακα «Η σφαγή της Χίου» και ξεσήκωσε φιλελληνικό κίνημα σε όλη την Ευρώπη.
Η Πηνελόπη στη Χίο
Η Πηνελόπη στη Χίο δεν αφορά μια οποιαδήποτε Πηνελόπη. Αφορά την Πηνελόπη Δέλτα και τις διακοπές της στη Χίο το καλοκαίρι του 1886. Τα περιστατικά που περιγράφονται προέρχονται εν μέρει από τις Πρώτες ενθυμήσεις της Δέλτα και εν μέρει από τον Τρελαντώνη. Τα πραγματολογικά στοιχεία της εποχής ανασυντέθηκαν από το βιβλίο Αρχιπέλαγος του Ενεπεκίδη. Όσο για τις εντυπώσεις (τις μυρωδιές, τις γεύσεις, τις φυσικές ομορφιές του τόπου, τη μαστίχα) υπεύθυνη γι’ αυτές είναι η μνήμη του συγγραφέα.
Φυσικά, το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου είναι προϊόν μυθοπλασίας, πιο σημαντικό όμως από το τι λέγεται είναι το πώς. Γιατί το πώς είναι πολύ σημαντικό όταν κάποιος προσπαθεί να δώσει το στίγμα και την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής – όχι περιγράφοντας, αλλά βάζοντάς τους ήρωές του να τη ζουν. Πέρα από την αντιμετώπιση των πρώτων ερωτικών σκιρτημάτων που νιώθει με την αξιοπρέπεια που όφειλε να επιδείξει μια “κόρη Μπενάκη” και που υπαγόρευε και η ηλικία της, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ακόλουθο απόσπασμα:
«Κάποια στιγμή έριξαν έναν τρικούβερτο καυγά. Ήταν τότε που η Πηνελόπη του διηγήθηκε ένα περιστατικό με την ξαδέρφη της στην Αλεξάνδρεια: Η Μαριέτα ήταν μικρότερη, όμως αυτό δεν την εμπόδιζε να διαβάζει στα κρυφά διάφορα απαγορευμένα βιβλία, όπως την Καταραμένη κόρη, όπου η ηρωίδα αποκτά παιδί εκτός γάμου. Όταν η Μαριέτα διηγήθηκε στην Πηνελόπη την ιστορία, εκείνη δήλωσε πως αυτά ήταν φαντασιοπληξίες, αφού μια γυναίκα δεν μπορούσε να κάνει παιδί αν δεν ήταν παντρεμένη. “Γίνεται και παραγίνεται”, της είχε απαντήσει η Μαριέτα, “αν έχει και αγαπητικό!” Η Πηνελόπη αρπάχτηκε, γιατί θεώρησε πως η ξαδέρφη της την κορόιδευε. Το ίδιο βράδυ, επιστράτευσε όλο της το θάρρος και ρώτησε τη mademoiselle αν γίνεται να κάνει κάποιος παιδιά χωρίς να είναι παντρεμένος».
