Είναι ήδη νεκρός

Περιγραφή

Είναι ήδη νεκρός. Στο τέλος πάντα όλα συνδέονται, σαν να διαδραματίζεται η ζωή μέσα σε σελίδες αστυνομικού μυθιστορήματος. Είναι ίσως η αστυνομική έρευνα, τα λάθη, οι εμμονές και οι ανομολόγητοι σχεδιασμοί όσων τη διεξάγουν. Είναι τα προσωπικά τους κίνητρα και οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί ανάμεσά τους, που τελικά κάνουν τις υποθέσεις να συνδέονται. Είναι και ο Ποινικός Κώδικας που δημιουργεί το πεδίο εντός του οποίου οι συνδέσεις μοιάζουν σαν να ήταν εκεί από πάντα. Είναι η ποινική καταστολή που κατασκευάζει την κοινότητα. Που επιβάλλει την ψευδή συνείδηση ως καθολική πραγματικότητα. Είναι η αστυνομική έρευνα μέσα από τα ματογυάλια της καταστολής που συνδέει ασύνδετες καταστάσεις και σχεδιάζει σκαριφήματα με δίκτυα και κόμβους. Είναι η αστυνομική έρευνα ο συνδετικός ιστός μιας τεχνητής πραγματικότητας. Για το Είναι ήδη νεκρός έγραψαν:

“Δεν είναι ιδιαίτερα εύκολο να καταλάβεις πώς τα αστυνομικά (σειρές, ταινίες, βιβλία) ήρθαν και θρονιάστηκαν στην καθημερινότητά μας, με πληθώρα μάλιστα επιλογών και αναλύσεων. Σαν να υπήρχαν από πάντα. Και σαν να καταλαμβάνουν ανεξέλεγκτο χώρο, πια.

Κι αν τα νουάρ (φιλμ, κυρίως) είχαν συχνά και λίγο χώρο για τους «κακούς», αν έθιγαν και θέματα ταξικά ή αν βασίζονταν σε ντετέκτιβ οι οποίοι δεν ήθελαν και πολλά-πολλά με την αστυνομία, αργότερα άρχισε να επικρατεί ένα διαφορετικό κλίμα, έστω και σε διάφορες παραλλαγές: αντικομμουνιστικά αισθήματα, ήρωες/αντι-ήρωες αστυνομικοί (ενίοτε και με μεταφυσικές ικανότητες), μια αυταπάρνηση για την προάσπιση του δόγματος «Τάξη και Ασφάλεια».

Μπήκε βέβαια και μια γεύση διαφθοράς της αστυνομίας κάποια στιγμή, όπως και η συνθήκη του λάθους ή ενός προβληματικού πρωταγωνιστή, που αποζητούσε τη συμπάθειά μας. Άντε κι ένα «μόνος ντετέκτιβ απέναντι σε όλους, ο οποίος δεν κλείνει μάτι μέχρι να βγει άκρη στην υπόθεση». Και έτσι, όσο βαθιά συντηρητικά και να ακούγονται όλα αυτά στη βάση τους, fans βρέθηκαν τελικά από όλες τις πλευρές. Το αίσθημα δικαιοσύνης που προσφέρεται στο φινάλε, μαζί με τις ενδιαφέρουσες έρευνες, τις έξυπνες ιστορίες, τις απροσδόκητες μίξεις θεμάτων και τις καλογυρισμένες και ερμηνευτικά άρτιες σκηνές που πρόσφερε η μεγάλη οθόνη, σε έκαναν πολλές φορές να αποφύγεις για λίγο την πραγματικότητα. Αισθανόμενος μια ανακούφιση για το …καλό, που πάντα (σχεδόν) κερδίζει.

Στο Είναι Ήδη Νεκρός, όμως, ο Τάσος Θεοφίλου θέτει στο προσκήνιο το ζήτημα του ρεαλισμού, όπως και της λειτουργίας ολόκληρου του συστήματος πάνω στο οποίο εδράζεται αυτή η οπτική. Και, διαλέγοντας μια καθαρή προσέγγιση, δεν αφήνει να ειπωθεί τίποτα με τρόπο στεγνό. Ούτε κραυγάζει για να σε αποτρέψει από τις συνήθεις αστυνομικές ιστορίες. Αντίθετα, μοιάζει λες κι επιθυμεί να αντιστρέψει τους όρους· επιδιώκοντας ίσως να μιλήσει και για το δικό του βίωμα, προστάζοντας ωστόσο μια άλλη ιστορία, στηριζόμενη σε πραγματικά γεγονότα. Πρόκειται για συνθήκη που κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρον το βιβλίο του, ωθώντας σε να ανακαλύψεις τη δομή, τη ματιά και το αποτέλεσμα.

Η δραπέτευση ενός Έλληνα Φαντομά, μια ληστεία, η δολοφονία του Υπουργού Οικονομικών, η αντιτρομοκρατική, η δολοφονία ενός αστυνομικού της ομάδας ΔΙ.ΑΣ: πράγματα που συνδέονται και πράγματα που ενώνονται με το ζόρι, μόνο και μόνο για να παραμείνει το σύστημα πιστό σε εκείνο το happy end που επιβάλλεται να έχει κάθε αστυνομική έρευνα. Αλλά και για να καταλαγιάσει το κοινωνικό αίτημα για ασφάλεια και τάξη…

Η μυθοπλασία μπαίνει στην άκρη στο Είναι Ήδη Νεκρός, παρόλο που ο Θεοφίλου μοιάζει συνεχώς να τη γυροφέρνει – μονάχα για να αποδείξει πόσο μάταιο αλλά κι αστείο θα ήταν αν είχε ακολουθήσει τα διάφορα στερεοτυπικά κανάλια του είδους.  Η εναλλαγή των (τύπου) αστυνομικών δελτίων με το ξεδίπλωμα του ίδιου του ήρωα κυλάει με μια φυσική ροή, μεταξύ αλήθειας και αληθοφάνειας. Και ο πρωταγωνιστής επιλέχθηκε συνειδητά από τα χαμηλά κλιμάκια, ώστε να τοποθετηθεί στους δρόμους της Αθήνας. Πράγμα που τον κάνει ακόμα πιο οικείο, αφού μπορούμε να αναγνωρίσουμε πτυχές του χαρακτήρα του σε πληθώρα στιγμών της καθημερινότητας της πρωτεύουσας (και όχι μόνο): σε κάθε σοκάκι, σε κάθε πορεία, σε καθετί που μπορεί να κάνει πως επιβάλλεται.

Κάπως έτσι, ο Θεοφίλου καταλήγει στο πραγματικό ξέφτισμα όλων όσων ήθελε να αποδομήσει. Ο ήρωας είναι τελικά αντι-ήρωας στην πιο διεφθαρμένη εκδοχή, κατά λάθος μα και συνειδητά, έχοντας με το μέρος του τις πλάτες της εξουσίας. Ένα πιόνι που κάθεται στη θέση του γιατί το συμφέρει, ταυτόχρονα όμως και γιατί δεν έχει άλλη επιλογή. Μοναχά την έξοδο από τη ζωή. Είναι ωστόσο σαν να την έχει ήδη χάσει.”