Περιγραφή
Ευγενία
Ρουμανία, δεκαετία του 1930. Βρισκόμαστε στο Ιάσιο, μια πόλη πλούσια και κοσμοπολίτικη, πραγματική πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας. Στο Πανεπιστήμιο του Ιασίου προσκαλείται για να δώσει διάλεξη ο Ρουμανοεβραίος συγγραφέας Μιχαήλ Σεμπαστιάν. Όταν δέχεται βίαιη επίθεση από φασίστες και αντισημίτες φοιτητές, μόνο μια νεαρή γυναίκα, η Ευγενία, παίρνει το μέρος του. Λαμπρή φοιτήτρια, γοητεύεται από τον μελαγχολικό και ευαίσθητο συγγραφέα, εγκαθίσταται στο Βουκουρέστι και, ως δημοσιογράφος πια, γίνεται μάρτυρας του αντισημιτικού κύματος που σαρώνει τη χώρα, με πρωτοστάτες και ορισμένους διανοούμενους όπως ο Εμίλ Σιοράν ή ο Μίρτσεα Ελιάντε. Η Ευγενία επιστρέφει στο Ιάσιο προσπαθώντας να πείσει τους συμπολίτες της και τις Αρχές για την απειλή που καραδοκεί, αλλά οι προσπάθειές της αποδεικνύονται μάταιες. Όλη η ρουμανική κοινωνία φαίνεται να έχει υποκύψει σε αυτή την ηθική γάγγραινα, ακόμα και η ίδια της η οικογένεια.
Πώς να αντισταθείς, να αγωνιστείς, να φωνάξεις, όταν οι πάντες έχουν παραδοθεί σαν υπνωτισμένοι στη σαγήνη της βαρβαρότητας; Με φόντο την άνοδο του ευρωπαϊκού φασισμού, αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα φωτίζει ένα σχετικά άγνωστο επεισόδιο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το εφιαλτικό πογκρόμ του Ιασίου το 1941, αξιοποιώντας τις καταγραφές του ημερολογίου του ίδιου του Μιχαήλ Σεμπαστιάν, αλλά και τα ρεπορτάζ του Κούρτσιο Μαλαπάρτε, που εμφανίζεται και αυτός κυνικός και αντιφατικός.
Σκιαγραφώντας το πορτρέτο μιας ελεύθερης γυναίκας που προσπαθεί να κατανοήσει τις αιτίες του απόλυτου κακού, ο συγγραφέας προσπαθεί επίσης να μας προειδοποιήσει για τον κίνδυνο επιστροφής των πιο σκοτεινών στιγμών της Ιστορίας.
Ο Γάλλος συγγραφέας Lionel Duroy έχει γράψει μέχρι στιγμής πολλά μυθιστορήματα. Τα περισσότερα απ’ αυτά εξετάζουν και ξορκίζουν την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων μέσα από τη χιουμοριστική, μελαγχολική και τρυφερή πένα του Duroy.
Ο Duroy οικοδομεί μια μυθιστορηματική κατασκευή μέσα στην οποία διεκδικούν ισότιμο ρόλο και η ιστοριογραφία και η μυθοπλασία, ενώ εμπλέκονται και οι ημερολογιακές σημειώσεις του Σεμπαστιάν, αποσπάσματα θεατρικών του έργων, τα ρεπορτάζ του Μαλαπάρτε για την σφαγή των Εβραίων στο Ιάσιο καθώς και σχετικό απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Καπούτ. Πρόκειται για έναν αρκούντως επιτυχημένο συνδυασμό τεκμηρίων και μυθοπλασίας. Πώς θα μπορούσαμε, λοιπόν, να χαρακτηρίσουμε το μυθιστόρημα του Γάλλου συγγραφέα; Ιστοριογραφική μεταμυθοπλασία; Υβριδικό μυθιστόρημα; Μυθιστόρημα τεκμηρίων; Όπως και να το ονομάσουμε το σίγουρο είναι ότι ο Duroy επιτυγχάνει να αναδείξει μια από τις πιο σκοτεινές πλευρές της ευρωπαϊκής ιστορίας του 20ού αιώνα μέσα από την ματιά της ηρωίδας του, η οποία και βιώνει και καταγράφει στις «δικές της αυτοβιογραφικές σελίδες», τις οποίες εμείς διαβάζουμε, τα αποτρόπαια αντισημιτικά γεγονότα τα οποία έγιναν στο Ιάσιο, ενώ παράλληλα προσπαθεί να κατανοήσει τον δυσερμήνευτο χαρακτήρα του Μιχαήλ Σεμπαστιάν, ακουμπώντας πάνω στις ημερολογιακές του σημειώσεις. Μέσα από αυτήν την επώδυνη τελικά διαδικασία η Ευγενία ωριμάζει, δυναμώνει και, σαν έτοιμη από καιρό, προσπαθεί να αντιμετωπίσει το κακό και να συντελέσει στην αφύπνιση των συμπατριωτών της. Και όταν αντιλαμβάνεται ότι όλες σχεδόν οι πόρτες είναι κλειστές, μετά τον αδόκιμο θάνατο του Σεμπαστιάν, καταφεύγει στη μοναδική οδό που θα της επιτρέψει να διασώσει την Μνήμη, προσωπική και συλλογική: Την γραφή.
(Έλενα Χουζούρη)
