Περιγραφή
Εξαρχείων Αλφαβητάριο 1840-1975
Εξαρχείων Αλφαβητάριο 1840-1975: Κι ύστερα περάσανε από πάνω τους, άλλοτε με πάταγο και άλλοτε στα βουβά, εμπύρετες, άχρωμες και ταραγμένες δεκαετίες μαζί με τις ερπύστριες των Γερμανών, των Άγγλων, των Συνταγματαρχών, των εργολάβων, και τα Εξάρχεια έζησαν νύχτες «πολλές μέσα σε λίγην ώρα» […] ενώ παράλληλα στον «αφρό των ημερών» συνέχιζαν να βιώνουν τον κατακλυσμό της «προόδου». Μια συμβατική κοσμογονία, που ωστόσο ελάχιστοι από τους μυριάδες «γηγενείς» και μετοίκους, θαμώνες και περαστικούς που διέτρεξαν βιαστικά τα δρομάκια και αργότερα επιλεκτικά τους μύθους της γειτονιάς, απέκτησαν ποτέ πλήρη συνείδηση της ροής της. Ήταν φυσικό. Η στάθμη της λήθης ανέβαινε, όπως και σε όλη την πόλη, ανεπαίσθητα μέρα τη μέρα και η σκόνη του χρόνου κατάπινε αλύπητα: ρέματα, αμπελώνες, βράχια, μονοπάτια, δρόμους, στέγες, νότες, ρίμες, πρόσωπα, γεγονότα και ιδεομορφές…
Α (γεν.) Το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου και συνεπώς κάθε αλφαβηταρίου. Οι διασπειρόμενες κατά καιρούς φήμες που θέλουν χρόνια τώρα τα πρωτάκια του 35ου Δημοτικού Σχολείου Εξαρχείων να διδάσκονται τον σχεδιασμό του ακρογωνιαίου αυτού γράμματος εντός κύκλου και τους μαθητές του Ε’ Γυμνασίου να φέρουν εσχάτως υποχρεωτικά και με την προσήκουσα ευλάβεια στο σακίδιό τους το Αναρχικό Λεξικό, είναι φυσικά ανυπόστατες και έχουν διαψευσθεί κατηγορηματικά αρμοδίως.
Αλλωστε σε μια ακόμη μείζονα παρεξήγηση οφείλεται και η γενική πεποίθηση ότι οι πρώτοι που εισήγαγαν στη συνοικία τη δεκαετία του 1970 από την Εσπερία το λεγόμενο Αλφάδι ήταν οι αναρχικοί, καθότι το «κοπιράιτ» του αφορισμένου από τους «αλλόθρησκους» συμβόλου ανήκει από το μακρινό 1923 στον γηγενή δαιμόνιο επιχειρηματία του πάλαι ποτέ θεάτρου Αλάμπρα (Χαλκοκονδύλη 14 και Πατησίων) κύριο Παναγιώτη Σαββίδη και η έμπνευσή του μάλλον στον αρχιτέκτονα και μηχανικό Νικήτα Γαβαλά.
Γενική Ασφάλεια (ιστ.) Σκοτεινή και μισητή κρατική υπηρεσία που ενέδρευε μέχρι τον Δεκέμβριο του 1944 Στουρνάρα και Πατησίων γωνία, απέναντι από το Πολυτεχνείο και έφερε στα σπλάχνα της ορδές σκληρών «μπουραντάδων», ασφαλιτών, χαφιέδων και πεντακόσιες χιλιάδες φακέλους «αντεθνικώς δρώντων», σύμφωνα με τις μετριοπαθείς εκτιμήσεις του εθνικόφρονος Τύπου των καιρών. Το πρώτο λάκτισμα που οδήγησε τελικά στην οριστική απομάκρυνσή της από την περιοχή δόθηκε στα Δεκεμβριανά και συγκεκριμένα στις 5 Δεκεμβρίου του 1944.
«Στὶς 10.55΄ ἀκριβῶς», ιστορούν, έμπλεα θλίψης, τα Αστυνομικά Χρονικά, «οἱ παρατηρηταὶ τῆς Ἀσφαλείας ἀντελήφθησαν μιὰ διαδήλωσι, ποὺ τὴν ἀποτελοῦσαν γυναικόπαιδα πλαισιωμένα μὲ ἐλασῖτες, ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν Πλατεῖα Ἑξαρχείων μπῆκε στὴν ὁδὸ Στουρνάρα, κατεβαίνοντας πρὸς τὴ Γενικὴ Ἀσφάλεια. Προηγοῦντο σημαιοφόροι καὶ ἄλλοι κομμουνισταί, ποὺ κρατοῦσαν πινακίδες μὲ διάφορα συνθήματα. Τὴν ἴδια ἀκριβῶς στιγμὴ άλλες διαδηλώσεις ξεπρόβαλαν ἀπὸ τὴν Πλατεῖα Κάνιγγος καὶ ἀπὸ τὴν Πλατεῖα Βάθης. Τότε ἀκριβῶς, ἡ ὥρα ἦταν 11 π.μ., τὸ κτίριο τῆς Ἀσφαλείας ἄρχισε ταὐτόχρονα νὰ βάλλεται ἐντατικὰ μὲ πολυβόλα, χειροβομβίδες, ὅλμους καὶ αὐτόματα ὅπλα, ἀπὸ τὸν λόφο Στρέφη, ἀπὸ τὸ κτίριο τοῦ Πολυτεχνείου, ἀπὸ τὶς ταράτσες τῶν πολυκατοικιῶν τῶν Ἑξαρχείων, ἀπὸ ὑψηλὰ κτίρια τῆς ὁδοῦ Στουρνάρα – Ἀχαρνῶν, τῆς Πλατεῖας Κάνιγγος καὶ τῆς ὁδοῦ Μπουμπουλίνας καὶ ἀπὸ ὅλες τὶς κατάλληλες γύρω κατοικίες» (Αστυνομικά Χρονικά, τ. 113, 1.2.1958, σ. 5481).
Ταυτόχρονα σύμφωνα με την… υστερική εθνική εφημερίδα Η Ελλάς, «ἄλλα ἔνοπλα τμήματα ὁρμώμενα ἐκ τῆς ὁδοῦ Μπουμπουλίνας καὶ τῶν παρόδων ἐπήδησαν τοὺς τοίχους, καὶ εἰσέδυσαν εἰς τὸ προαύλιον τοῦ Πολυτεχνείου, καὶ ἤρχισαν νὰ πυροβολοῦν μὲ αὐτόματα καὶ πολυβόλα ἐναντίον τοῦ κτιρίου τῆς Γενικῆς Ἀσφαλείας ἐνῷ ἄλλοι ἐξεσφενδόνησαν χειροβομβίδας» (Η Ελλάς, 6.12.1944, σ. 2). Η μάχη στην οποία πρωταγωνίστησαν οι νεαροί και οι νεαρές του Λόχου των Σπουδαστών συνεχίστηκε μέχρι το απόγευμα όταν και «εἰς βοήθειαν τῶν ἀμυνομένων ἀστυνομικῶν ἔσπευσαν Ἀγγλικὰ Τμήματα Πεζικοῦ μὲ ἑπτὰ τεράστια Τὰνκς, καὶ εἰσῆλθον εἰς τὸ προαύλιον τοῦ Πολυτεχνείου». Κατά την εφημερίδα συνελήφθησαν ενενήντα Ελασίτες καὶ «ὁ διευθύνων τὴν ἐπίθεσιν Γερμανὸς Ἀξιωματικὸς ὀνομαζόμενος Ὄττο Βέρνερ» (ό.π.). Το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας εκκενώθηκε τελικά στις 15 Δεκεμβρίου με διαταγή των Άγγλων και την ίδια μέρα ένα μέρος του (προς την Πατησίων) ανατινάχτηκε από τους Ελασίτες.
