Περιγραφή
Αλληλογραφία 1927-1938
Ποτέ δεν μίλησαν στον ενικό μεταξύ τους και τα πάντα τους χώριζαν : η καταγωγή, ο χαρακτήρας, ο τρόπος ζωής, ο πολιτικός προσανατολισμός. Ο ένας ήταν πλούσιος, ο άλλος φτωχός· ο ένας μειλίχιος και επιεικής, ο άλλος φλογερός και ριζοσπάστης· ο ένας φιλελεύθερος κι ο άλλος τα τελευταία χρόνια μοναρχικός· ο ένας είχε ένα μεγαλοπρεπές σπίτι και ο άλλος έμενε σε ξενοδοχεία· ο ένας ήταν νηφάλιος και ο άλλος πέθανε από το αλκοόλ. Τους ένωσε όμως το πάθος για τη συγγραφή και την ελευθερία. Ήταν και οι δύο Εβραίοι. Τα βιβλία τους κάηκαν από τους Ναζί στο Αουτονταφέ το 1933. Οι δύο συγγραφείς, ο Στέφαν Τσβάιχ και ο Γιόζεφ Ροτ, διατήρησαν αλληλογραφία σπάνιας δύναμης από το 1927 ώς το 1938, σε μια Ευρώπη στη δίνη των ταραχών, στα πρόθυρα του πολέμου, με την άνοδο του ναζισμού και τη συνακόλουθη εξορία. Τα γράμματά τους άλλοτε αφορούν την προσωπική τους ζωή και άλλοτε τη δημόσια, άλλοτε είναι γεμάτα επιπλήξεις και άλλοτε είναι γράμματα συμφιλίωσης. Συχνά είναι γράμματα αγωνίας και για την οικονομική και λογοτεχνική επιβίωση των συγγραφέων τους, αφού τα έργα τους δεν μπορούσαν πλέον να κυκλοφορήσουν στη γλώσσα τους. Δεν παύουν όμως να αντανακλούν την πραγματικότητα της εποχής τους όσο και την ισχυρή φιλία τους, που τίποτε δεν την πτόησε.
Η αλληλογραφία τους είναι ένα θαυμάσιο ντοκουμέντο αυτής της κομβικής εποχής στην παγκόσμια ιστορία και διαβάζεται σαν μυθιστόρημα, με τις εντάσεις της, τα απρόοπτά της, τη δική τους κάθε φορά αλήθεια, σύνθετη και συνάμα τραγική.
Αλληλογραφία 1927-1938
Ροτ: Σεβαστέ μου κύριε Στέφαν Τσβάιχ […] Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα τις πλάτες, τη σιγουριά μιας οικονομικής άνεσης, έναν λογαριασμό, λίγες αποταμιεύσεις, ένα κάτι. Από τα δεκαοκτώ μου χρόνια δεν έχω ζήσει σε σπίτι. Το πολύ καμιά βδομάδα σε σπίτια φίλων. Δικές μου έχω όλες κι όλες τρεις βαλίτσες.
Τσβάιχ: Αγαπητέ Γιόζεφ Ροτ […] Ντρέπομαι λιγάκι που η δική μου ζωή κυλάει τόσο εύκολα, τη στιγμή μάλιστα που όχι μόνο δεν φοβάμαι τους τραγικούς κλονισμούς, αλλά βαθιά μέσα μου τους επιθυμώ μ’ έναν τρόπο μυστηριώδη και ανεξήγητο […]. Ν’ αργήσετε, ν’ αργήσετε όσο μπορείτε να εγκατασταθείτε μόνιμα και αμετακίνητα οπουδήποτε – ακόμα και στη λογοτεχνία. Καλύτερη η ανωνυμία από την τυποποιημένη φήμη, καλύτερα να ’ναι κάποιος άγνωστος, να τον διαβάζουν λιγότερο, να μην τον ξέρουν καν – αλλά να είναι ελεύθερος!
