Περιγραφή
Ο Λεβιάθαν
Στο Προγκρόντι, μια πολίχνη της Γαλικίας, ζούσε κάποτε ένας Εβραίος έμπορος κοραλλιών, ο Νίσεν Πιτσένικ. Ήταν γνωστός σε όλη την ευρύτερη περιοχή και η πελατεία του πρόθυμη να ταξιδέψει κάμποσα βέρστια προκειμένου να αγοράσει ένα κόσμημα για κάποια ιδιαίτερη περίσταση.
Αν και οι πάντες θεωρούσαν τον Πιτσένικ δικό τους άνθρωπο, κανείς δεν υποψιαζόταν τον καημό που φώλιαζε βαθιά μες στην ψυχή του. Γιατί ο κοραλλέμπορος, που ποτέ του δεν είχε φύγει από το Προγκρόντι, ονειρευόταν τον πλατύ ωκεανό με τα όμορφα κοράλλια, τα οποία επιτηρούσε και προστάτευε ο πανίσχυρος Λεβιάθαν. Ώσπου έρχεται η στιγμή που η κρυφή επιθυμία του Πιτσένικ γίνεται πραγματικότητα και όλες οι βεβαιότητες και οι αξίες της ζωής του δοκιμάζονται…
Ο Ροτ είχε εγκαταλείψει τη Γερμανία στις 30 Ιανουαρίου 1933, την ημέρα που ο Χίτλερ ορκιζόταν καγκελάριος. Στα έξι χρόνια που του απέμεναν να ζήσει έγραψε πλήθος πεζογραφήματα, άρθρα και αυτοβιογραφικά κείμενα, ανάμεσα στα οποία και η αινιγματική και ατμοσφαιρική νουβέλα του Ο Λεβιάθαν, ένα από τα γοητευτικότερα κείμενα για τη φύση και τη δύναμη του Κακού που μας έδωσε η λογοτεχνία της Κεντρικής Ευρώπης.
Η υπόθεση είναι χαρακτηριστική της συγγραφικής ιδιοφυΐας του Ροτ. Εχουμε μια φανταστική μικρή πόλη στη Γαλικία. Εναν εβραίο έμπορο κοραλλιών ονόματι Νίσεν Πιτσένικ που κάποια στιγμή ταξιδεύει για πρώτη φορά στη ζωή του. Πηγαίνει στην Οδησσό να δει από κοντά τη θάλασσα, την πατρίδα των κοραλλιών, που είναι αλληγορικά και η δική του πατρίδα, αφού τα κοράλλια αντιπροσωπεύουν το ύψιστο νόημα της ζωής του.
Επιστρέφοντας όμως εμφανίζεται στην περιοχή ένας νεαρός ούγγρος έμπορος ονόματι Λάκατος, ο οποίος πουλάει τεχνητά κοράλλια. Οι δουλειές του Πιτσένικ αρχίζουν να μην πάνε καλά και κάποια στιγμή ενδίδει και προβαίνει σε «συμφωνία με τον Διάβολο»: αρχίζει να αγοράζει σε πολύ χαμηλές τιμές τα τεχνητά κοράλλια που του προμηθεύει ο Λάκατος και να τα αναμειγνύει με τα αυθεντικά. Δεν είναι όμως πια ο ίδιος άνθρωπος.
Η μικρή κοινωνία στην οποία ζει έχει πάψει να τον εκτιμά, η γυναίκα του πεθαίνει και εκείνος αρχίζει να πίνει. Ωσπου έρχεται η ημέρα της κρίσεως. Τότε καίει όσα τεχνητά κοράλλια διέθετε, βάζει τα φυσικά στη βαλίτσα του, πηγαίνει στο Αμβούργο και επιβιβάζεται σε ένα πλοίο για τον Καναδά. Το πλοίο βουλιάζει και ο Πιτσένικ βρίσκεται «στον πυθμένα του ωκεανού, στην αληθινή του πατρίδα, όπου κουλουριαζόταν ο πανίσχυρος Λεβιάθαν».
(Α. Βιστωνίτης)
