Μια ανδρογυναίκα στις φυλακές Λευκάδας

Όταν ο δημοσιογράφος επισκέπτεται μια επαρχιακή πόλη, δεν πρέπει ποτέ να παραλείπει από το πρόγραμμα του, όσο σύντομη κι αν είναι η επίσκεψη του, τις φυλακές της πόλης στην περίπτωση που υπάρχουν. Στις φυλακές θα βρει πάντοτε κάτι ενδιαφέρον. Στις επανορθωτικές φυλακές Λευκάδας ανακάλυψα τον πλέον ενδιαφέροντα υπόδικο από όσους θα μπορούσε να συναπαντήσει σε οποιοιδήποτε φυλακή.

Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα έκανα τέτοια συνάντηση αφού κανείς στην Λευκάδα δεν μου μίλησε περί της ύπαρξης του. Όταν όμως πήγα στις φυλακές και βρέθηκα στο προαύλιο, μου προσέλκυσε την προσοχή αμέσως ένας υπόδικος μικροκαμωμένος, ακαθόριστης ηλικίας και πρέπει αν πω ακαθόριστου φύλου. Στο πάνα χείλος, ένα ελαφρότατο χνούδι, αντί μουστακιού που μόλις διακρίνονταν.

Ρώτησα κάποιον άλλον φυλακισμένο: «Ποιος είναι αυτός;»

«Ο Χρήστος –μου είπε ο άνθρωπος- με ένα περίεργο μυστηριώδες χαμόγελο.»

Ήταν γυναίκα     

Πλησίασα τον περίεργο υπόδικο και ετοιμαζόμουν να τον φωτογραφήσω. Αρνήθηκε να ποζάρει. Του απηύθυνα τον λόγο. Εξακολούθησε να με κοιτάζει με το βαθύ του βλέμμα σχεδόν εχθρικό. Όταν επέμεινα, πλησίασε τον φύλακα και φαίνεται τον παρακάλεσε να μου συστήσει να τον αφήσω ήσυχο και προπαντός να μην τον φωτογραφήσω. Προσπάθησα να τον πείσω ότι ήτα συμφέρον του να μου μιλήσει, να μου πει την άποψη του και επιτέλους προχωρήσαμε σε μια γωνιά του προαυλίου, σαν να μην ήθελε να ακούσουν οι άλλοι, κάρφωσε πάλι στα ,άτια μου την διαπεραστική του ματιά και μου είπε:

«Τι θέλετε»

«Πώς λέγεσαι;»

«Χριστίνα Καραβία».      

Κοίταξα την αντρική περιβολή του υπόδικου, συλλογίστηκα ότι βρισκόμουν σε αντρικές φυλακές και νόμισα πως δεν άκουσα καλά. Ο υπόδικος μου επανέλαβε το όνομα.

«Και γιατί φοράς αντρικά αφού είσαι γυναίκα;»

«Για να μπορώ να δουλεύω. Φόρεσα αντρικά γιατί έπρεπε να διαλέξω ένα από τα δύο. Να γίνω δημόσια γυναίκα ή να δουλεύω. Προτίμησα να δουλεύω. Είκοσι έξι χρόνια δουλεύω σαν άντρας. Έγινα από Χριστίνα, Χρήστος.»

«Και στην φυλακή γιατί είσαι»

«Είμαι στη φυλακή δυο μήνες γιατί χτύπησα με γκρα τον Πρόεδρο της Κοινότητας στο χωριό μου το Βουρνικά. Με συκοφάντησε. Είπε πως είμαι παλιογυναίκα. Το έκανα για να υπερασπιστώ τη τιμή μου. Δεν είμαι παλιογυναίκα. Δεν έχω ούτε είχα ποτέ αγαπητικό. Τόσο χρόνο δεν έδωσα σε κανένα αφορμή.   

Αλλά ένα σουρούπωμα βρέθηκα μόνη στον κάμπο, ήρθε κάποιος καταπάνω μου με έριξε στο χώμα και με διέφθειρε. Δεν τον ξέρω, δεν τον βρήκα ποτέ μου. Ήταν σκοτάδι. Βρέθηκα έγκυος. Ο Πρόεδρος πήγε και με κατήγγειλε ότι είμαι κοινή γυναίκα και με σύρανε στην Αστυνομία.

Τον χτύπησα γιατί έπρεπε να ξεπλύνω την ντροπή που μου κόλλησε. Αν είχα ερωμένο θα το ήξερε όλο το χωριό. Μα το άνθρωπο που με κατέστρεψε δεν τον ξέρει κανένας.

Τα προηγηθέντα της απόπειρας   

Η Χριστίνα Καραβία, μέχρι το 20^ο έτος της ηλικίας της φορούσε φουστάνι γυναικείο και σακάκι αντρικό. Κάτω από το σακάκι ήταν κρυμμένο το πιστόλι που ποτέ δεν αποχωρίζονταν. Ουδέποτε συναναστρέφονταν γυναίκες αλλά πάντοτε άντρες. Τα μαλλιά της ήταν κομμένα από κοριτσάκι αλλά από το 20^ο έτος της εγκατέλειψε οριστικά κάθε ίχνος γυναικείου ενδύματος. Ντύνονταν αντρικά, εργάζονταν με άντρες, διασκέδαζε και χαρτόπαιζε με άντρες στα καφενεία. Όλοι την αποκαλούσαν Χρήστο.  Ήταν τυπικότατη στις συναλλαγές της και ο λόγος της ήταν συμβόλαιο. Στο ζήτημα της ηθικής ήταν άμεμπτος. Οι άντρες τους οποίους συναναστρέφονταν την σέβονταν.

Παραδόξως πριν λίγο καιρό διαδόθηκε ότι ο Χρίστος ή Χριστίνα ήταν έγκυος. Οι περισσότεροι δεν πίστευαν τέτοιο πράγμα αλλά η εξογκωμένη κοιλιά της τους έπεισε .

Ο Ψωμοσάκης ως Πρόεδρος της κοινότητας ανέφερε τα πράγματα στην Αστυνομία.  Αστυνομικά όργανα μετέβησαν στο χωριό της, την κάλεσαν στο κοινοτικό σχολείο και άρχισα να την εξετάζουν. Είχε ήδη αποβάλει κατά τον 7^ο μήνα της εγκυμοσύνης της. Ευκίνητη σαν τσακάλι διέφυγε των αστυνομιών χεριών, πήδηξε από το παράθυρο και έγινε άφαντος.  

Μετά από λίγες μέρες, την 10 Σεπτεμβρίου εισήλθε στην εξοχική καλύβα του Ιωάννου Προκόπη, αφήρεσε το εν αυτή φυλασσόμενο όπλο γκρά, αποφασισμένη να εκδικηθεί διότι πληροφορήθηκε ότι ο Ψωμοσάκης την κατήγγειλε ως κοινή γυναίκα και την μεθεπόμενη καιροφυλακτώντας τον πυροβόλησε με όπλο.

Στο άκουσμα του πυροβολισμού πρώτες προσέδραμαν οι θυγατέρες του και μετά η μητέρα τους και πλέοντα στα αίματα μετέφεραν τον ατυχή στην οικεία του. Εκεί με πρόχειρους επιδέσεις, τον παρέλαβε αμέσως αυτοκίνητο για την Λευκάδα εκ της οποία ατμοπλοϊκώς μετέβη στην Αθήνα όπου υποβλήθηκε σε οδυνηρή εγχείρηση.  

Κανείς δεν την επισκέπτεται

Τώρα η Χριστίνα βρίσκεται απομονωμένη σε ένα κελί. Το δημόσιο της χορηγεί μονάχα κουραμάνα. Ζει με ξερό ψωμί εκτός όταν την λυπηθεί κανείς συγκατάδικος της. Κανένας δεν την επισκέπτεται και κανένας απ’ έξω δεν την βοηθάει.

Η Χριστίνα εξακολουθεί να μου αφηγείται τις περιπέτειες της. Τα μάτια της βουρκώνουν. Η συγκίνηση δονεί την φωνή της. Επωφελούμαι της ευκαιρίας και την παρακαλάω να ποζάρει. Δέχεται προθυμότατα. Είναι ίσως η μόνη φωτογραφία που έκανε στην ζωή της.

Όταν τελείωσα τη φωτογραφία χτύπησε με λύπη τα χέρια της και είπε:

«Θα την βάλετε στην εφημερίδα; Και δεν μου το λέγατε; Να αλλάξω παντελόνι! Φωτογραφήθηκα με το μπαλωμένο παντελόνι της φυλακής…»    

Μ. Γοργός

18 Νοεμβρίου 1929

Παρακολουθήστε τα ρεπορτάζ του Μ. Γοργού μέσα από το ηλεκτρονικό περιοδικό του red n’ noir! 

Βρείτε στο ηλεκτρονικό μας βιβλιοπωλείο το βιβλίο «Καημένε Αθανασόπουλε; με τα ρεπορτάζ του Μ. Γοργού από την πολύκροτη δίκη του Μεσοπολέμου: