Ορισμένες εντυπώσεις του Παύλου Βερνέιγ VI

Προχωρήσαμε ανατολικά. Στην Φλώρινα σταματήσαμε λίγο προς το βράδυ. Μείναμε σ’ ένα χωριό για αν περάσουμε την νύχτα. Όταν ασφαλίσαμε κάπου το αυτοκίνητο, ο Αζίζ με έσυρε μέσα στους βρωμερούς δρομίσκους. Στην άκρη της πλατείας μεταξύ των δέντρων υπήρχε μια εκκλησία, μια μικρή ορθόδοξη εκκλησία, που μόλις είχε ξαναχρωματιστεί με γαλάζιο και φαιό χρώμα.

Εισήλθε σ’ αυτήν. Στον κήπο, καθώς βγαίναμε, ένας παπάς μας πλησίασε. Ήταν γέρος και γαλήνιος. Μας ρώτησε αν είμαστε ξένοι, μας συνόδευσε μέχρι τη θύρα και μας παρακολούθησε απομακρυσμένους.

Άρχισα να μην εννοώ την διαγωγή του Αζίζ και τον ρώτησα γιατί με έφερε στην εκκλησία αυτή.

«Προ καιρού», μου είπε «υπήρχε εδώ ένας νεαρός παπάς που ήλθε από την Αθήνα. Ήταν ωραίος με μεγάλα πυκνά ξανθά γένια και τα κορίτσια τον κοίταζαν και τον λαχταρούσαν. Είχε νέες ιδέες, πράγμα που δεν ήταν δυνατόν να γίνει εδώ ανεκτό.

»Μέσα στο βουνό, από πάνω από το χωριό ζει ένας νέος που εδώ και πέντε χρόνια διαφεύγει την καταδίωξη των χωροφυλάκων. Ένας φόνος, κάποια οικογενειακή ιστορία τον έφεραν εκεί. Πηγαίνει κάποτε στο σπίτι του τη νύκτα και είχε ερωτευτεί μια ωραία κοπέλα, ορφανή. Ολόκληρο το χωριό το γνώριζε αυτό μα κανένας δεν έφερε αντιρρήσεις.

»Ένα πρωί, ακριβώς την αυγή, πήγαν και οι δύο στην εκκλησία για να παντρευτούν. Αρκετοί φίλοι τους ήσαν μαζεμένοι εκεί με κυριακάτικο κοστούμι. Άλλοι έδιναν στους χωροφύλακας να πιούν κι’ άλλοι έπαιζαν τα όργανα και τραγουδούσαν.

»Όλοι ήταν ευτυχισμένοι τότε, όμως ο νεαρός παπάς των Αθηνών δημιούργησε τρομερό σκάνδαλο. Αρνήθηκε να τελέσει τον γάμο και έσπευσε να φωνάξει την αστυνομία. Φυσικά όταν οι χωροφύλακες έφθασαν, οι προσκεκλημένοι επέστρεψαν στο σπίτι τους, η μικρή νύφη έκλαιγε μπρός στο εικόνισμα του δωματίου της και ο ληστής, ωχρός από λύσσα χάθηκε πάλι στα βουνά.

»Από την άλλη μέρα οι άνθρωποι δεν χαιρετούσαν πια τον παπά και οι γυναίκες έσκυβαν το κεφάλι τους για να μην τον κοιτάξουν. Εκείνος όρθιος στην ιερή πύλη χλεύαζε την κοινή γνώμη.

»Ένα πρωί δεν τον είδαν πια να ‘ρχεται στην εκκλησία. Κανείς δεν εξεπλάγη. Τον βρήκαν νεκρό το απόγευμα μέσα σ’ ένα χωράφι με το πρόσωπο καταστραμμένο από σκάγια. Τα δε γένια του είχαν γίνει κατακόκκινα.

»Εκείνος που τον αντικατέστησε είναι ντόπιος. Γνωρίζει τους ανθρώπους και τα καθήκοντά του. Τον αγαπούν.»

«Έκαμε τους γάμους του ληστή;»

«Μα θέλει και ρώτημα;» είπε ο Αζίζ. «Η μικρή ερωτευμένη τραγουδάει όλη την ημέρα. Και καθώς βλέπετε ο παπάς αυτός ζει.»

«Αλλ’ είναι αλήθεια ότι ο πρώτος παπάς φονεύθηκε γιατί δεν τέλεσε τον γάμο του ληστή; Μήπως υπάρχουν άλλοι λόγοι;»

«Πιθανώς να υπήρχαν και άλλα ελατήρια. Στα μέρη αυτά που αναμιγνύονται πολλές φυλές, τα φυλετικά πάθη εκδηλώνονται κάποιες φορές κατά πολύ τραγικό τρόπο. Ο παπάς ήταν υπέρμαχος της Ελληνικής Ιδέας, και φυσικά αποτελούσε εμπόδιο σ’ εκείνους που προσπαθούν να επεκτείνουν την επιρροή τους στην Μακεδονία. Ίσως λοιπόν αυτοί να τον εξόντωσαν.»

Ο Αζίζ μου μίλησε κατόπιν για την ληστεία που επικρατεί στην Ελλάδα και κυρίως στα βόρεια μέρη της. Μου ανέφερε τα ονόματα ληστών που πολλές αιχμαλωτίζουν πολιτικούς για να τους  απολύσουν αφού λάβουν σημαντικά λύτρα. Εκτός από τον Τζατζά που μου μίλησε, γνώριζε και τα κατορθώματα του ληστή Μπαμπάνη.

«Και που αποδίδεις το ασύλληπτο των ληστών αυτών;» τον ρώτησα.

«Απλούστατα, στο γεγονός ότι οι ληστές κατορθώνουν και φεύγουν εύκολα από το Ελληνικό έδαφος και εγκαθίστανται είτε στην Αλβανία είτε στην Νοτιονσλαυΐα.»

«Ώστε για τον λόγο αυτό η Ήπειρος η οποία συνορεύει με την Αλβανία έχει τους περισσότερους ληστές;»

«Βεβαίως. Ο Έλληνας ληστής μόλις κάνει τη δουλειά του δεν έχει παρά να περάσει τα σύνορα. Κάτι παρόμοιο κάνουν και οι Αλβανοί ληστές όταν βρεθούν σε δύσκολη θέση με τις Αλβανικές αρχές.»

Η συζήτηση μας μακρά μας έφερε προς την λίμνη του Όστροβου. Ο δρόμος εκεί κάνει μια στροφή υπεράνω της λίμνης. Ο Αζίζ δεν ακλούθησε τον μεγάλο δρόμο, αλλά ένα μονοπάτι που έφερε προς τα σύνορα της Νοτιοσλαυΐας.

Το αυτοκίνητο υφίστατο τρομερούς κλονισμούς στο ανώμαλο αυτό έδαφος. Αιφνιδίως προς τα αριστερά μας, μέσα σ’ ένα λάκκο εθεάθη ένας άνθρωπος που ζητούσε βοήθεια. Είπα στον Αζίζ να σταματήσει.

Επειδή φάνηκε ότι δεν άκουσε τον κίνησα από τον ώμο.

«Δεν πρέπει ποτέ να σταματά κανείς υπό αυτές συνθήκες», είπε.

---

Την επόμενη Δευτέρα στο red n’ noir: Ο τραυματισμένος Μακεδονομάχος  

Το βιβλιοπωλείο του red n’ noir προτείνει τις παλπ νουβέλες: